31
الْقَوْلِ كَمَا اتَّبَعُوهُ فِي الْعَمَلِ وَلِيَكُونَ اجْتِمَاعُ أَدْعِيَتِهِمْ أَفْتَحَ لأَبْوَابِ الإِجَابَةِ.
شهيد: «و على الناس طاعته في ما يأمر به، و يستحبّ لهم التأمين على دعائه، و يكره التقدّم بين يديه في ما ينبغي التأخّر عنه و بالعكس، و لو نهى حرم.»
«پيروى از اميرالحاج در آنچه بدان فرا مى‌خواند و امر مى‌كند» و نيز «استحباب آمين گفتن به هنگام دعا كردن او، بدين جهت كه در گفتار هم مثل عمل از او پيروى شده باشد و نيز دعاى دسته جمعى زودتر به اجابت برسد» از جمله وظايف مردم در قبال اميرالحاج است كه هم ماوردى و هم شهيد مطرح كرده‌اند، گرچه ظاهر كلام شهيد الزامى بودن وظيفۀ نخست و غير الزامى بودن (استحباب) وظيفۀ دوم است، بر خلاف عبارت ماوردى كه ظاهر عبارت و تعليل او در خصوص آمين گفتن به هنگام دعا، حكايت از الزامى بودن مى‌كند.
شهيد از كراهت پيروى نكردن از اميرالحاج خبر داده و به عبارت دقيق‌تر جلو افتادن از او را در مواردى كه پيروى شايسته است و عقب ماندن از او را در مواردى كه همراهى شايسته است، مكروه شمرده و در مواردى كه امير الحاج از انجام عملى يا ترك عملى نهى كرده باشد، سرپيچى از نهى او را حرام دانسته است.
ماوردى نيز در پايان بحث، از كراهت مخالفت تابع از متبوع سخن گفته، عبارت او چنين است:
«وَلَوْ قَصَدَ النَّاسُ فِي الْحَجِّ التَّقَدُّمَ عَلَى إمَامِهِمْ فِيهِ وَالتَّأْخِيرَ عَنْهُ جَازَ وَإِنْ كَانَتْ مُخَالَفَةُ الْمَتْبُوعِ مَكْرُوهَةً وَلَوْ قَصَدُوا مُخَالَفَتَهُ فِي الصَّلاَةِ فَسَدَتْ عَلَيْهِمْ صَلاَتُهُمْ لارْتِبَاطِ صَلاَةِ الْمَأْمُومِ بِصَلاَةِ الإِمَامِ وَانْفِصَالِ حَجِّ النَّاسِ عَنْ حَجِّ الإِمَامِ»
احتمالاً مقصود وى از انفصال حج مردم از حج امام، انفصالى است كه از فساد و بطلان نمازهاى روزانه كه به جماعت اقامه مى‌شود، پيش مى‌آيد، نه انفصالى كه احياناً از تقّدم و تأخر از امام بروز مى‌كند و او در صدر عبارت آن را جايز، ولى مكروه شمرد.
12. امر به معروف و نهى از منكر
شهيد وظيفۀ ديگر امير الحاج را امر به معروف و نهى از منكر شمرده است؛ بهخصوص در امور مربوط به مناسك وكفارات حج. او مى‌نويسد:
«وعليه الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر، وخصوصاً فيما يتعلّق بالمناسك والكفّارات» . همچنين در ادامه، اشاره‌اى بهاختلاف فتاواى فقها نموده و اميرالحاج را از وادار كردن مردم بر عمل به فتاواى او - اگر فقيه باشد - يا مرجع تقليد مورد نظرش بر