5
شماره سى و چهارم
بسانِ كعبه
سيد جواد ورعى
بخش وسيعى از سخنان امام على عليه السلام در ابعاد مختلف حج و سرزمين وحى است. بعضى از آنها در مقام تبيين فلسفه و حكمتِ تشريع حج مى‌باشد.
بعضى سخنان را از رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله دربارۀ اين فريضۀ بزرگ الهى نقل مى‌كند. بعضى مربوط به احكام و مناسك حج است. بعضى هم عهده‌دار تشريح جايگاه و اهميت حج در فرهنگ اسلامى است. در بعضى نيز تصحيح احكام و مقررات نادرستى به چشم مى‌خورد كه از سوى خلفاى وقت مقرر شده و به اجرا در مى‌آمد. 1در اين ميان به رواياتى برخورد مى‌كنيم كه شخصيت امام على عليه السلام در ارتباط با حج و سرزمين وحى و بيت‌اللّٰه‌الحرام نمايانده شده است. 2از آنجا كه پرداختن تفصيلى به همۀ سخنان آن حضرت، از حوصلۀ يك مقاله خارج است، تنها گزيده‌اى از محورهاى فوق را به اختصار مطرح مى‌كنيم تا هم گوشه‌اى از «شخصيت والاى آن امام همام» نمايان شود و هم با مرورى بر سخنان گهربار او، گوشه‌اى از «عظمت فريضۀ حج» تبيين‌گردد. از اين رو، مقاله در دو بخش تنظيم شده است:
بخش اول: گوشه‌اى از عظمت امام على عليه السلام در پيوند با فريضۀ حج.
بخش دوم: گوشه‌اى از عظمت فريضۀ حج از نگاه امام على عليه السلام.