1
شماره هفتاد و چهارم
اسرار و معارف حج
اسرار ماه ذى الحجه در نگاه عارفانه ميرزا جواد ملكى تبريزى
حسن گيوه چى مفرد
قسمت اول
چكيده
روزها و ايام، هركدام به تناسبِ موضوعاتِ خاص، مورد توجه مردم قرار گرفته و در نگاه دينى، براى آن‌ها اعمال و آدابى ويژه بيان شده است. تا آنجا كه عالمان بزرگوار دين در اين باره تأليفاتى چند به رشتۀ تحرير در آورده‌اند. كتاب المراقبات مرحوم ميرزا جواد ملكى تبريزى نيز از اين دست نوشته‌ها است كه از نگاه عرفانى و سير و سلوكى، مورد توجه خواص قرار گرفته است.
در اين نوشتار، ضمن پرداختن به اعمال ماه ذى‌حجه، سعى شده است تا زواياى عرفانى ماه حج تبيين و اعمال و آداب آن تشريح گردد و زائر خانۀ خدا با استفاده از آن، در راه سير و سلوك عرفانى و اخلاقى گام بردارد.
مقدمه
توجه به روزها و ساعت‌ها و ماه‌ها و سال‌ها و نيز درك اوقات خاص و زمان‌هاى مخصوص به امور عبادى، همواره مورد توجه پيامبر عظيم الشأن اسلام و ائمۀ معصوم (عليهم السلام) بوده است. آنان به تناسب زمان و مكان، نكاتى را بيان داشته و خود را مقيد به عمل به آن‌ها مى‌دانسته‌اند.
پيامبرگرامى اسلام، حضرت محمد بن عبدالله (ص) ، پيش از ورود به برخى از ماه‌ها، خطب‌هايى ايراد نموده و وظيفۀ الهى خويش را كه بر دوشش نهاده شده بود ادا مى‌كردند و البته خود نخستين عامل بدان‌ها بوده‌اند. آن حضرت هيچ لحظه و آنى را از بيان فضايل و اعمال مردم كه راهى به سوى انسانيت و كرامت و شرافت انسانى بود دريغ نمى‌ورزيدند.
در بيانات آن حضرت، بهترين لحظه‌ها، بهترين ساعت‌ها، بهترين روزها، بهترين ماه‌ها و حتّى بهترين و پراهميت‌ترين ايام عصر انسان‌ها بيان شده و يادآورى و غنيمت شمردن آن‌ها مورد تأكيد قرار گرفته است، تا آنجاكه آن حضرت و ائمه (عليهم السلام) در 24 ساعت شبانه روز، لحظات و ساعاتى را اختصاص به عبادت و راز و نياز مى‌دادند وكسى را نمى‌پذيرفتند و