1
شماره سى و ششم
اسرار و معارف حج
نگاهى به اسرار حج
ترجمه: جواد محدّثى
سال‌ها و قرن‌هاست كه انديشه‌ها، زبان‌ها و قلم‌هاى بسيارى، به تلاش براى شناختِ «اسرار حج» و فلسفۀ احكام و عبادات، پرداخته و از اين رهگذر، تأليفات ارزشمند و گرانقدرى پديد آمده و فرهنگِ مكتوب دينى را غنى ساخته است.
كتاب «فلسفةالحج فى‌الاسلام» كه به قلم «شيخ حسن طراد» از محققان خوش‌ذوق و علماى شيعى در لبنان است، يكى از اين آثار است. اين اثر در سال 1418 ق. در 236 صفحه، از سوى انتشارات «دارالزهرا» در بيروت منتشر شده است.
خوشحاليم كه ضمن معرفى اين كتاب به خوانندگان گرامىِ «ميقات حج» ، فشرده‌اى از مباحث آن و ديدگاه‌هاى نويسنده را تقديم كنيم.
اسرار حج
عبادت، فلسفۀ آفرينش انسان است و اگر با شرايط و آدابش انجام شود، رابطۀ ايمانى و عبوديت انسان با خدا را تحكيم مى‌بخشد. نتيجۀ مثبت عبادت همان «تقوا» است كه روح و قلب عبادت است و عبادت بى‌تقوا، پيكرى بى‌جان است.
همۀ عبادت‌ها از جمله حج، از همين رمز و راز برخوردارند و با تأمين روحيۀ تعبد و تسليم، سير انسان را هماهنگ با مجموعۀ هستى در مسير هدف خلقت و كمال وجود، تنظيم مى‌كنند.
براى روشن شدن اين هدف و بهرۀ نهفته در حج، بايد در برابر يكايك برنامۀ حج درنگ و تأمّل داشت.
اخلاص
پيش از پرداختن به رموز و اسرار و فوايد هريك از اعمال اين عبادت مقدّس، بايد از مهم‌ترين ركن آن ياد كرد كه درستىِ عمل و پذيرش اين عبادت و رسيدن به هدف، به آن بسته است، يعنى «اخلاص» كه در همۀ عبادت‌ها شرط نخستين است.
آن‌چه زمينه‌ساز فراهم آوردن اين عنصر اساسى است، اهميت دادن به نقش آن در درستى عبادت و برخوردارى انسان از ثواب است. بايد كمى به خود نگريست و انگيزه‌هاى درونى را ارزيابى كرد و آن را از هر انگيزۀ غيرالهى پيراسته ساخت و همانگونه كه آلودگى جامه، مانع صحّت نماز است، بايد آلودگى نيّت را هم مانع صحّت و پذيرش نماز و هر عبادت ديگر دانست و با نيّت پاك، به عبادت پرداخت و به رضاى الهى رسيد. هم آيات قرآن به اين اخلاص در عبادت فرمان داده است، هم توصيۀ اكيد رسول خدا صلى الله عليه و آله و امامان معصوم عليهم السلام است. بالاترين انگيزۀ عبادت هم «حبّ الهى» است كه به فرمودۀ حضرت على عليه السلام عبادت آزادگان است و برتر از عبادتى است كه به قصد