62اگر آنها را وسيله‌اى كنم براى عرض سلامى بد نيست. . . .
ديگر اينكه در اين شهر شايع است كه قرار بوده آيت‌اللّٰه حكيم امسال مشرّف بشود، ولى شرايطى داشته كه سعوديها دوتايش را پذيرفته‌اند و سوّمى را نه. دو تايى را كه پذيرفته‌اند داشتن محرابى براى شيعيان در بيت‌اللّٰه و تجديد بناى مقابر بقيع و اما سوم كه نپذيرفته‌اند حق اظهار رأى و عمل در رؤيت هلال. به اين مناسبت حضرت ايشان خود نيامده‌اند و هيأتى را فرستاده‌اند، گويا به رياست پسر خود. . . .» 1ج) اختلاف در ثبوت هلال ذى حجه، در منابع فقهى
بحث ثبوت هلال و چگونگى‌هاى آن، معمولاً در كتابهاى فقهى، در كتاب‌الصوم و در كتاب‌الشهادات به مناسبت عدم پذيرش شهادت زنان در رؤيت هلال، مطرح شده و در كتاب‌الحج - به‌جز در سه سدۀ اخير - سخنى از آن به ميان نيامده است، حتى در رساله‌هاى «مناسك حج» از شهيد اول و شهيد ثانى و ديگران. در كتابهاى فقهى متقدّمان و نيز آثار فقهى محقّق حلّى و علاّمه حلّى مانند «قواعد الأحكام» ، «إرشاد الأذهان» و «تبصرة المتعلمين» در كتاب‌الحج از اين موضوع بحثى به ميان نيامده است. فقط علاّمۀ حلّى در «منتهى» و «تذكره» و «تحرير» به پيروى از كتب فقهى اهل سنت متعرّض اين فرع شده كه اگر شب سى‌ام ماه ذى‌قعده هوا ابرى بود و هلال ذى‌حجه ديده نشد، تكليف چيست؟ و فروعى مانند آن. سپس شهيد هم در «دروس» متعرّض همين فروع شده؛ از جمله اينكه: «ولو رأى الهلال وحده أو مع غيره، و ردّت شهادتهم وقفوا بحسب رؤيتهم و إن خالفهم الناس و لا يجب عليهم الوقوف مع الناس» كه اين را فقها دربارۀ ماه مبارك رمضان هم فرموده‌اند و علاّمه در «منتهى» هم از شافعى نقل مى‌كند كه «أنّهم يقفون على حسب رؤيتهم و إن وقف الناس في غير ذلك» . 2ولى از بحث اختلاف شيعه و سنّى، در ثبوت هلال ذى‌حجه در مكّه، در كتابهاى