8
لا شأن للعبد سوى الامتثال
سوى ابْتغاء قربة ذي الجلال
اين گزارش مختصر به منظور آشنايى خوانندگان محترم با اين اثر ارزشمند ارائه شد. مؤلف در هر بخشى، ابتدا احكام و مسائل - واجبات، محرمات، مستحبات و مكروهات - هر مرحله از اعمال و مناسك حج را بر مى‌شمارد، سپس به بيان اسرار مى‌پردازد. ما فقط به بيان پاره‌اى از اسرارِ اعمال و مناسك حج، كه حاجى سبزوارى در اين كتاب و نيز در شرح دعاى جوشن كبير آورده، نظرى افكنده‌ايم. بديهى است كه شرح همۀ ابيات «محفل حج» در اين منظومه و تبيين همۀ اسرار در يك مقاله نمى‌گنجد، و تنها مى‌توان به تبيين بخشى از آن پرداخت.
حج، رهبانيت امت اسلامى
مؤلف، احكام و اسرار حج را با عنوان «محفل الحج» در قالب حدود چهارصد بيت به نظم در آورده است.
تبتّلٌ للحقّ ذي الجلال
انقطاع از خلق به سوى حق تعالى و اقامت در قلل و ارتفاعات را كه در امت‌هاى گذشته توسط قسّيسين و راهبان صورت مى‌گرفت و مورد ستايش خداى تعالى هم بود، به مرور با رو آوردنِ مردم به شهوات و ترك رهبانيت، اسلام ظهور كرد و شعائر الهى وسنن انبياى گذشته احيا شد و چون رهبانيت به شكل پيشين ممنوع گشت، جهاد و حج رهبانيت امت اسلامى شد.
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به ابن مسعود فرمود: «مى‌دانى رهبانيت امت من چيست؟ عرض كرد: خدا و رسول او داناترند. فرمود: هجرت و جهاد و نماز و روزه و حجّ و عمره» .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به ابن مسعود فرمود: «مى‌دانى رهبانيت امت من چيست؟ عرض كرد:
خدا و رسول او داناترند. فرمود: هجرت و جهاد و نماز و روزه و حجّ و عمره» . 1همچنين آن حضرت به عثمان بن مظعون فرمود: «خداوند جهاد و حج را، كه ترك