24مردم نيز با او سنگ مى‌زدند. 1اينها همه گواهى مى‌دهد كه رمى جمار در عصر جاهليت، جزئى از مناسك حج بوده و در اسلام نيز باقى مانده است. بر اساس گفتۀ محمد عزة دروزه 2، آيۀ زير به رمى جمرات اشاره كرده است:
وَ اذْكُرُوا اللّٰهَ فِي أَيّٰامٍ مَعْدُودٰاتٍ فَمَنْ تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلاٰ إِثْمَ عَلَيْهِ وَ مَنْ تَأَخَّرَ فَلاٰ إِثْمَ عَلَيْهِ لِمَنِ اتَّقىٰ وَ اتَّقُوا اللّٰهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ. 3
«خدا را ياد كنيد به ذكر تكبير بعد از نماز، در چند روز معين (ايام تشريق در منا و عرفات) باكى نيست كه روز حركت از منا را مقدم يا مؤخر بدارد و آن كه از گناه پرهيزكار بوده باكى بر او نيست. از خدا بترسيد و بدانيد كه به سوى او بازخواهيد گشت.»
در بيشتر تفاسير 4منظور از «ايام معدودات» ، ايام تشريق؛ يعنى يازدهم، دوازدهم و سيزدهم ذى حجه است و هيچ يك از اين تفاسير مطلبى در مورد رمى جمرات مطرح نكرده‌اند، ليكن مى‌توان با توجه به تطابق زمانى اين ايام با ايام رمى جمرات چنين حدس زد كه اين آيه مربوط به رمى جمرات باشد.
حلق و تقصير
سرتراشى (حلق) و كوتاه كردن مقدارى از موى سر و يا گرفتن ناخن (تقصير) در حجّ تمتع و عمره، از عباداتى است كه مظهر و نشانۀ خضوع و خشوع بنده در برابر خالق توانا و متعال است. سابقۀ اين عمل به حضرت آدم عليه السلام مى‌رسد؛ چنانكه امام محمد باقر عليه السلام فرمود: «خداى سبحان جبرئيل را به همراه ياقوتى از بهشت فرستاده، آن‌گاه سر آدم عليه السلام توسط خود او و يا جبرئيل تراشيده شد» . 5حلق، اين سنت الهى، در دوران جاهليت هم به جا آورده مى‌شد و معتمرين نيز گاه عمرۀ خود را به جاى مى‌آوردند، سرشان را نيز مى‌تراشيدند. شواهد تاريخى نيز بر اين مطلب دلالت مى‌كند:
مراسم حج پس از عرفه و مزدلفه و نحر هدى و رمى جمار پايان مى‌يافت و در واقع شامگاه دهم ذى حجه، اينان از مراسم حج فارغ شده بودند. تنها بايد طواف به‌جاى