85از پژوهشگران نيز به آن اشاره كرده‌اند، بلكه همۀ آبهاى كه از حرّه در غرب و يا از سلسله در حجر در غرب عشاش مى‌آيد، به اين رود بزرگ مى‌ريزد و سپس به اضم وارد مى‌شود.
يكى ديگر از اين رودها وادى الصحن است كه جاده از ميان آن و خيبر و علا مى‌گذرد، ولى وادى القرى نخستين سيلاب‌هايى كه دريافت مى‌كند، از سمت شرق سيلابهاى تپه‌هايى است كه نام آنها خواهد آمد و از اين‌جا حدود 90 كيلومتر فاصله دارند.
روستاهاى اصلى خيبر
خيبر از چندين روستا تشكيل مى‌شود كه مهترين آنها الشريف است كه دربارۀ آن سخن گفتيم. و سپس ابو وشيع و مكيده و زَبَران و العين و العشاش است كه از آنها ياد خواهيم كرد.
و به دليل پراكندگى سرچشمه‌هاى رودهاى خيبر و گردهمايى آنها در يك نقطه، اينها را چنين نام‌گذارى كرديم.
تاج خيبر
اگر نگاهى به رودخانه‌هاى خيبر بيفكنيم، مى‌بينيم كه از نظر ساختارى، مانند يك تاج هستند. وادى الغَرَس - چنانكه آمد از جنوب مى‌آيد و به شمال مى‌رود و سپس به غرب چرخش مى‌كند، و رود الزُهيراء از شمال مى‌آيد و به جنوب مى‌رود و سپس به غرب مى‌پيچد. اينها دو لبۀ تاج هستند.
دو رود صوير و ابى وشيع در ميان قرار دارند و مانند سرِ تاج به نظر مى‌رسند و وادى السلمه و مضاويح مانند دو ضلع كوچك تاج و گردهمايى آنها در مجامع، چون قاعدۀ اين تاج است.
مردم خيبر
خيبر مانند هر منطقۀ جغرافيايى، توابع بسيارى دارد كه ساكنان آن، بخشى روستا نشين و بخشى بدوى هستند. آنان كه مشهورترند دو قبيلۀ عنزه و بنى رشيد هستند. قبيلۀ اول بيشتر نخل‌هاى خيبر را در اختيار دارند و سرزمين آنها از شمال مدينه از جمله بيشتر حرّه‌ها (سنگلاخها) را در برمى‌گيرد؛ زيرا الصلصله و البحره تا شرق نخل‌هاى خيبر و سپس كوه جرس تا جهت شمال شرقى و حرّۀ ضرغط و سپس با گردش به شرق تا سرشاخه‌هاى رود الرمه، سرزمين ايشان است. و روستاهاى الحائط و الحويط و الحليفه را