57دكتر حسن ظاطا، در بارۀ حجّ اين منطقه مىنويسد: چاه «حىّ رائى» در نزديكى الخليل است كه بسيارى از پارسايان يهود به حج آن مىآيند و تا به امروز ادامه دارد؛ زيرا در تورات آمده است:
«پس از مرگ ابراهيم، خداوند اسحاق را مشمول كرامت خود قرار داد و اسحاق در كنار چاه حىّ رائى اقامت گزيد و همانجا قبل از مرگ پدرش ابراهيم و مادرش ساره با رفقه ازدواج كرد» . 1معبد «ايل» در نزديكى نابلس 2
فرقۀ ديگرى از يهود موسوم به «فرقۀ سامرى» اين معبد را تعظيم مىكنند.
اينها به جز «سفرهاى پنجگانه» ، كه بخشى از عهد قديم است، ايمان ندارند و به رستاخيز و روز قيامت مؤمن نيستند؛ ابن حزم در كتاب ملل و نحل مىنويسد:
«آنها همه نبوتهاى بنىاسرائيل پس از موسى عليه السلام و يوشع را تكذيب مىكنند و شمعون و داود و سليمان و اشعيا و اليسع و الياس و عاموص و حبقون و زكريا و ارميا و ديگر پيامبران را قبول ندارند. آنها مىگويند شهر قدس همان نابلس است و هيجده ميل با بيت المقدس فاصله دارد. آنها براى بيت المقدس عظمت و حرمتى قائل نيستند. در شام زندگى مىكنند و خروج از آنجا را جايز نمىدانند. 3معبد ايل كه يعقوب آن را در كنعان بنا كرد، نزديكى نابلس واقع شده كه بنى اسرائيل به حج آن مىآمدهاند تا هنگامى كه سليمان در قدس هيكل را بنا نهاد و جايگاه آن معبد همچنان مورد توجه بود تا اينكه مملكت سليمان پس از مرگش به دو بخش تجزيه شد:
1. سامرۀ شمالى، كه مردم اين كشور با خاندان داود و سليمان در جنوب خصومت داشتند و خود را اسرائيل مىناميدند و در حج آهنگ بيت ايل را مىكردند.
2. يهودا، كه از نسل داود و سليمان بودند و در حج آهنگ هيكل سليمان در «اورشليم» را مىكردند و اين نامى است كه از زمان سليمان بدان اشتهار داشته است. 4و در اين گذرگاه قبر يوسف قرار دارد و چاه يعقوب در نزديكى آن واقع است. 5و اما قبلهاى كه فرقۀ سامره به سوى آن توجه دارند، كوهى است به نام