71بازگشت و از رسول‌اللّٰه صلى الله عليه و آله پرسيد: مگر چيزى از قرآن دربارۀ من نازل شده است؟
پيامبر صلى الله عليه و آله در پاسخ فرمود: نه، ليكن رساندن اين پيام تنها كار خودم يا مردى است كه از من است.
مرحوم علامه امين الاسلام طَبْرسى نيز در مجمع البيان مى‌نويسد:
مفسّران و ناقلان اخبار اجماع كرده‌اند كه چون برائت نزول يافت، رسول خدا صلى الله عليه و آله آن را به ابوبكر داد و سپس آن را از وى پس گرفت و به على‌بن‌ابى‌طالب عليه السلام سپرد. سپس در تفصيل مطلب اختلاف كرده‌اند - تا آنجا كه مى‌گويد: - و اصحاب ما روايت كرده‌اند كه:
رسول خدا صلى الله عليه و آله رياست موسم حج را نيز به على عليه السلام واگذاشت و چون برائت را از ابوبكر پس گرفت، وى به مدينه بازگشت. 1پيامبر صلى الله عليه و آله در سال دهم هجرت امارت حج را خود شخصاً به عهده داشت. ابتداى ذى قعدۀ سال دهم، آن حضرت براى انجام فريضۀ حج آماده شد و فرمود مردم را خبر دهند تا به همراهش به حج بيايند. سپس آن حضرت در بيست و پنجم ذى قعده با تعدادى از بزرگان مدينه و اصحاب و ياران خود و با برداشتن قربانى به سوى مكه حركت كرد و اعمال و مناسك و نيز مستحبات و سنن حج را به مردم آموخت. در عرفات براى حاجيان خطبه خواند و مهمترين نكات مربوط به سرنوشتشان را براى آنان تبيين كرد.
عبداللّٰه‌بن ابى نجيح كه خود در مراسم حج حضور داشته، گويد:
رسول‌اللّٰه صلى الله عليه و آله هنگام وقوف به عرفه فرمود: اينجا و تمام عرفات موقف است، و صبح روز بعد در مزدلفه وقوف كرد و اظهار داشت: اينجا و تمامى مزدلفه موقف است.
سپس به منا آمده، قربانى كرد و فرمود: اينجا و تمامى منا موقف است. و سرانجام حج را به پايان برد و مناسك حج و واجبات آن از قبيل: محل وقوف، رمى جمرات، طواف كعبه، و حلال و حرام حج را به مردم آموخت. 2اين سفر، «حَجّةالبلاغ» يا «حَجةالوداع» نام گرفت؛ زيرا پس از آن، پيامبر صلى الله عليه و آله از دار دنيا رحلت كرد و ديگر حج به‌جاى نياورد.
پس از پيامبر صلى الله عليه و آله در عهد ابوبكر «حرث‌بن نوفل» و در عهد عمر به ترتيب: «محرزبن حارثةبن ربيعةبن عبدالعُزّى، قُنفذبن عميربن جُدْعٰان تيمى، نافع‌بن عبدالحارث خُزاعى، نايب او ابن ايزى، احمدبن خالدبن عاص مَخْزومى، طارق‌بن مرتفع الكنانى، حرث‌بن