25
* خلاصۀ سخنان فقهاى عامّه
1 - ابن قدامه مى‌گويد: نظر ابو عبداللّٰه - رحمه اللّٰه - در اين خصوص بيست ركعت است كه همين قول را نورى و ابوحنيفه و شافعى برگزيده‌اند. و مالك سى و شش ركعت گفته و پنداشته كه از دير زمان چنين معمول بوده است. وى به عمل اهل مدينه استناد كرده است. 1نگارنده گويد: دليل آنها بر بيست ركعت، عمل ابىّ بن كعب است كه عمر مردم را به نماز خواندن با وى ترغيب كرد. و از اينجا معلوم مى‌شود كه در اين خصوص نصّ صريحى از پيامبر در مورد تعداد ركعات نرسيده است. بلكه ظاهر برخى روايات نيفزودن نافله‌هاى رمضان بر ديگر ماه‌هاست؛ يعنى يازده ركعت نافلۀ شب. آنها همچنين براى اثبات بيست ركعت به آنچه به على عليه السلام نسبت داده شده كه آن حضرت مردى را به اقامۀ بيست ركعت در رمضان نصب فرمود، استدلال كرده‌اند. 22 - محمّد بن نصر مروزى، مدعاى ابن قدامه را نقد كرده كه صحابه به بيست ركعت اجماع نموده‌اند. او گويد: روايات بسيارى در حدّ تواتر از پيامبر خدا رسيده كه در رمضان بر يازده ركعت اضافه نمى‌كردند. پس صحابه چگونه بر خلاف سيرۀ رسول اللّٰه اجماع نموده‌اند؟ پس بهتر آن است كه فعل پيامبر ملاك عمل قرار گيرد. 33 - قسطلانى گويد: معروف، كه اكثريت عمل مى‌كنند، بيست ركعت است با ده سلام و پنج ترويحه (استراحت) . بنابراين، هر ترويحه چهار ركعت است با دو سلام به جز وتر كه سه ركعت مى‌باشد. و سخن عايشه را كه گويد پيامبر صلى الله عليه و آله در رمضان و ديگر ماه‌ها بر يازده ركعت نمى‌افزود، اصحاب حمل به وتر نموده‌اند. . .
4 - سرخسى گويد: به جز وتر، به نظر ما بيست ركعت است و مالك گويد: سنّت سى و شش ركعت مى‌باشد. 45 - العينى نيز به اختلاف شديد اقوال در مسأله اشاره كرده است (كه به دليل اختصار، از نقل آن خوددارى مى‌شود) . 56 - موصلى حنفى گويد: شايسته است در هر شب از ماه رمضان، پس از عشا، امام جماعت پنج ترويحه براى مردم اقامه كند. هر ترويحه چهار ركعت با دو سلام، و ميان هر ترويحه مقدارى براى استراحت بنشيند و پس از ترويحۀ پنجم نماز وتر را به جاى آورد.