26آنان به نيازهاى ضرورى همانند غذا و پوشاك و. . . را احساس مىكند. بنابراين هدف اجتماعى روزه، شريك شدن روزهداران، در دردها و گرفتارىهاى محرومان و درماندگان جامعه است.
امر به معروف و نهى از منكر، از عبادتهايى است كه هدف اجتماعى آن، روشن است و انسان مسلمان هر انحرافى را كه در جامعه ببيند، بايد آن را اصلاح كند تا جامعه سالم بماند و از آنجا كه مصالح فردى از مصالح اجتماعى جدايىناپذير است، ثمرات اصلاح جامعه، به صورت غير مستقيم، به خود افراد برمىگردد و از همين جا، يكسانى جامعه و فرد در صلاح و فساد روشن مىشود و هر آنچه در فردى از جامعه پديد مىآيد، بر ديگر افراد جامعه هم، اثر مىگذارد.
به همين معنا اشاره دارد سخن پيامبر بزرگ خدا صلى الله عليه و آله كه فرمود:
«مؤمنان در روابط دوستانه و مهربانى و عواطف، همانند يك پيكرند كه اگر عضوى از آن به درد آيد، تمام اعضا، احساس درد و رنج مىكنند.»
بنابراين، هيچكس نبايد جدا از ديگران زندگى كند و تصور نمايد كه در كارهايش آزاد است؛ زيرا آدمى در زندگى از ديگران تأثير مىپذيرد و نمىتواند از جامعه جدا باشد.
پيامبر صلى الله عليه و آله اين حقيقت را در حديثى، به صورت زيبا مجسم كرده، مىفرمايد:
«مثل آنان كه به حدود خدا پاىبند هستند و از ميانشان يكى سرپيچى مىكند، به گروهى مىماند كه در كشتى، براى انتخاب جاى خود قرعه مىزنند، بعضى از آنان در قسمت بالاى كشتى جاى مىگيرند و برخى ديگر در قسمت پايين. آنان كه در قسمت پايين كشتى نشستهاند، به هنگام نياز به آب، نزد افراد بالاى كشتى مىروند.
حال اگر كشتى سواران، بگويند: ما براى دستيابى به آب، قسمت پايين كشتى را سوراخ مىكنيم و افراد ديگر را آزار نمىرسانيم افراد استقرار يافته در قسمت بالاى كشتى، جلوى آنان را نگيرند و در سوراخ كردن كشتى آنان را به حال خود رها كنند، به يقين تمام افراد كشتى هلاك مىشوند و اگر آنان را از اين كار باز دارند، هم خود و هم آنان نجات مىيابند.»
با توجه به چنين نمونههايى، درمىيابيم كه مناسك حج نيز داراى