25
اهداف حج
لبيب بيضون/ مصطفى پاينده
اهداف فردى و اجتماعى عبادات
اسلام، «فرد صالح» را هسته‌اى براى تشكيل «جامعۀ صالح» مى‌داند و اين بدان معنا است كه هدف نهايىِ اسلام، جامعه است نه فرد. پس اگر منافع فردى با مصالح اجتماعى برخورد و تزاحم پيدا كند، مصالح جامعه بر منافع فرد مقدّم مى‌شود.
از اين رو است كه عبادت‌هاى فردى را منحصر در اصلاح شخص نمى‌دانيم بلكه هدف اصلى از عبادت، برپايىِ «جامعۀ صالح» است.
نماز، كه غرض از اقامۀ آن، پاكسازىِ روح انسان از آلودگى‌ها و بازدارىِ او از فساد و گناه است، راز ديگرش، نجات انسان‌ها از شرارت‌هاى اجتماعى است؛ چرا كه مفاسد و گناهان انسان، معمولاً در تماس با جامعه صورت مى‌پذيرد.
زكات، كه فلسفه‌اش تزكيۀ نفس از مال پرستى است، كاربرد و قلمروش تنها در اجتماع است و نوعى تأمين معيشت ضرورى، براى مستمندان جامعه به حساب مى‌آيد تا آنان زندگى آسوده‌اى داشته باشند.
روزه، كه تمرين سالانه‌اى است براى تحصيل تقواى فردى و پاى‌بندى به تكاليف واجب و مراقبت دقيق انسان بر اعمال خود، در عين حال انسان روزه‌دار محروميت فقرا و مستمندان و احتياج