10كه در زمانِ احرام بر وى نا روا بود، روا شمرده شود.

عجيب است كه باز هم، اسلام دستورِ مفيد اجتماعى صادر مى‌كند و امر مى‌كند كه انسانها عملِ خير انجام دهند، تا بهره‌اش به ديگران برسد؛ زيرا وفاىِ به نذر، سودى به فقرا هم مى‌رساند (. . . وَلْيُوفُوا نُذُورَهُمْ. . .) لام حرف تعليل كه بر فعلِ امر در آمده است.

به اعتقادِ قرّاء مَدَنى (عاصم و ديگران) ساكن است. بعضى هم اين‌گونه لام‌ها را مكسور خوانده‌اند. ¹در بحث از . . . وَلْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ. . . نويسندۀ «اقصى البيان» در جلد يكم، صفحۀ 353 نوشته است:

اين بخش از آيه، صراحت در امر به طواف دارد و دالّ بر وجوبِ طواف است و آيه، در مقام بيان اصل تشريع وجوب طواف است كه به‌طور مجمل بيان شده و تبيين آن، از دستور پيامبر صلى الله عليه و آله كه فرمود: «خُذُوا عَنّي مَنٰاسِكَكُم» روشن مى‌گردد.

«بَيْتِ الْعَتِيقِ» ؛ يعنى كعبه، به خاطر قديمى بودنش آن را بيت العتيق گويند؛ زيرا اوّلين خانه‌اى است كه براى عبادت ساخته شده است؛ إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكاً وَهُدىً لِلْعَالَمِينَ. ²

و شايد بهتر است بگوييم:

از آن جهت كعبه بيت‌العتيق است كه از ملكيّت مردم آزاد است و به قول شيخ طوسى در جلد هفتم التبيان، ص276 از تملّك جبابرۀ فرزندان آدم آزاد است و در تفسير مجاهد هم (جلد 2 صفحۀ 423) در باب «البيت العتيق» نوشته شده است: «اعتقه اللّٰه عزّ و جلّ مِنَ الجبابرة» .

زمخشرى (در جلد 3 صفحۀ 22 كشاف نوشته است: از آن جهت كعبه را بيت عتيق گويند كه: «لَمْ يملّك قطّ»

در خلاصۀ تفسير كشف الأسرار (جلد 2 صفحۀ 90) در ترجمۀ: . . . وَلْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ. . . نوشته شده است:

«بر خانۀ آزاد از ستم جبّاران طواف نمايند.»

در كتاب «مختصر مِن تفسير الإمام الطبرى» (جلد يكم، صفحۀ 482) بيت العتيق را بيت‌اللّٰه الحرام دانسته و افزوده است كه «لأنَّهُ لَمْ يملكه احدٌ» .