14ابوالبركات، ابن الأنبارى نوشته است: 1اگر «واو» در «ويصدّون» حرف عطف باشد، در اين صورت عطف فعل مضارع بر ماضى، حمل بر معنى مى‌شود و تقدير آن چنين است: «إنّ الكافرون والصادّين» .
وچنانچه «واو حاليّه» باشد تقدير جمله چنين خواهد بود: «إنّ الذين كفروا صادّين عن سبيل اللّٰه» . 2زمخشرى هم ذيل اين آيه، در بحث از . . . وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللّٰهِ نوشته است: 3«أي: الصدود منهم مستمرٌّ دائمٌ» .
ومثلاً وقتى مى‌گوييم: فلان يحسن الى الفقراء، منظور حال و استقبال نيست، بلكه قصد گوينده، استمرارِ احسان است از او.
قرطبى هم، در تفسير خود نوشته است: 4برخى گفته‌اند كه «واو» در فعل مضارع «يصدّون» زايد است و «يصدّون» خبر إنّ است؛ يعنى: إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللّٰهِ ولى خود وى اين عقيده را نادرست مى‌داند و معتقد است كه خبر «إنّ» فعل «خسروا» مى‌باشد كه مقدّر است.
و فعل مضارع «يصدّون» بر استمرار 5دلالت مى‌كند و تقدير آيه چنين است: «إنّ الذين كفروا من شأنهم الصدّ. . .» ؛ همچون الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللّٰهِ. . . 6
بيضاوى نيز گفته است: 7در فعل مضارع «يصدّون» حال و استقبال مورد نظر نيست، بلكه استمرار و دوام مور نظر است و روى همين اصل هم، عطف آن بر فعل ماضى درست است. خبر «إنّ» هم محذوف است كه «معذّبون» باشد.»
نظير همين سخن را ابى‌السعود در تفسير خود نوشته است، يعنى: منظور استمرار «صدّ» است. و لذلك حَسُنَ عطفه على‌الماضى. و افزوده است كه بعضى گفته‌اند:
جمله حال است از ضمير «كفروا» يعنى و «هم يصدّون» الخازن نيز نوشته است: 8«إن الذين كفروا» بما جاء به محمّد صلى الله عليه و آله «ويصدّون عن سبيل اللّٰه» يعنى بالمنع من الهجرة والاسلام «والمسجد الحرام» يعنى ويصدّون عن المسجد الحرام اَلَّذِي جَعَلْنٰاهُ لِلنّاسِ. . . ؛ يعنى «قبلةً لصلاتهم ومنسكاً ومتعبّداً» .
فاضل مقداد، 9ضمن ابراز عقيدۀ قدما افزوده است كه برخى گفته‌اند: «كافر شدند كَفَرُوا در زمان گذشته و باز مى‌دارند و منع مى‌كند ايشان، هم اكنون در سال حديبيّه، يعنى