50
«ثم اعلم انّ حرمة الاسراف عامة فى جميع المصارف و امّا ما ورد فى بعض الاخبار من انه لا اسراف فى الطيب او الضوء او فى‌الحج و العمرة او فى المأكول و المشروب فليس المراد نفى حرمة الاسراف فيها. . . بل المراد انّ الاكثار فى هذه الامور مطلوب و التجاوز عن الحدّ فى الجملة فيها معفوّ مع انه ورد انّ عدم الاسراف فى المأكل لانه لا يضيع بل يأكله الآكلون.» 1
بدين ترتيب مى‌توان نتيجه گرفت كه قربانى در حج تمتع به صورت فعلى آن از مصاديق حتمى اسراف حرام است.
سؤال مهمّى كه در اينجا مطرح مى‌شود اين است كه:
آيا ادله وجوب اضحيه (قربانى) شامل چنين اضحيه‌اى (كه منجر به اتلاف و اسراف مى‌شود) مى‌گردد يا خير؟
در صورت عدم شمول مسأله به سادگى حل مى‌شود زيرا از يك‌طرف چنين اضحيه‌اى واجب نيست زيرا دليل وجوب اضحيه شامل آن نشده است و از طرف ديگر چون مصداق اسراف است حرام مى‌باشد.
اما در صورت شمول بين ادله وجوب اضحيه و ادلۀ حرمت اسراف تعارض پيش مى‌آيدو بايد به گونه‌اى تعارض را حلّ كرد.
از ديدگاه صاحب نظريه مورد بحث، اصولاً ادله وجوب قربانى، شامل وضعيت فعلى قربانى نمى‌شود زيرا از آيات اضحيه استفاده مى‌شود كه صرف گوشت قربانى در مصارف شرعى آن موضوعيت دارد و به اصطلاح جزء مقوّم موضوع هَدْى مى‌باشد. 2چنانكه در آيه 36 سورۀ حج مى‌فرمايد:
والبدن جعلناهالكم من شعائراللّٰه لكم فيها خير فاذكروا اسم اللّٰه عليها صواف فاذا وجبت جنوبها فكلوا منها و اطعموا القانع و المعتّر
مطابق اين آيه شريفه پس از آنكه شتران قربانى جان دادند و به تعبير قرآن پهلويشان آرام گرفت بايد حجاج از گوشت آنها بخورند و مستمندان قانع و فقيران معترض را نيز از آن اطعام كنند.