17قرار داده و مفاهيم دقيق و لطيفى را مطرح نموده است؛ كه زائر خانۀ خدا را متوجّه اسرار مناسك الهى حجّ مى‌كند و عرفان و شناخت خاصّى به او مى‌دهد. اينك توجه دلباختگان خانه كعبه و عاشقان بيتِ معشوق را بدان جلب مى‌كنيم:
اَلْحَمْدُ للّٰه‌رَبِّ الْعٰالَميٖنَ وَ الصَّلٰوةُ وَالسَّلاٰمُ عَلٰى اَشْرَفِ اْلانْبِياءِ وَ الْمُرسَليٖنَ،
مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّيِبيٖنَ الطّٰاهِريٖنَ.
و بعد، فَاعْلَمْ اَيُّهَا الطّٰالِبُ لِلْوُصُولِ اِلٰى بَيْتِ اللّٰه الْحَرامِ اين كه حضرت احديت - جَلَّ شَأْنُهُ الْعَظيٖم را بيوتاتِ مختلف مى‌باشد؛ يكى را «كعبه ظاهرى» گويند كه تو قاصد او هستى.
ديگرى را «بيت المقدس» و ديگرى را «بيت المعمور» و ديگرى را «عرش» و هكذا تا برسد به جايى كه خانۀ حقيقى اصلى است كه آن را «قلب» نامند كه اعظم از همه اين خانه‌هاست، وَ لاٰ شَكَّ وَ لاٰ رَيْبَ فى اَنَّهُ لِكُلِّ بَيْتٍ مِنَ الْبُيُوتِ لِطاٰلِبِه رُسُوم وَ آداٰب، اما معناى «خانۀ او» چه باشد، ازبابت تشريف است اين اضافه ياطور ديگر است، مقصود بيان آن نيست، غرض دراين رساله، بيان آداب كعبۀ ظاهرى است، غير از آن آدابى كه در مناسك مسطور است. ضمناً شايد اشاره به آداب كعبۀ حقيقى هم فى الجمله بشود.
اولاً بدان، غرض از تشريع اين عمل شريف، لَعَلَّ اين باشد كه مقصود اصلى از خلقت انسان، مَعْرِفَةُ اللّٰهِ وَ الْوُصوُلُ اِلىٰ دَرَجَةِ حُبّهِ وَ اَلاُنسِ بِهِ است وَ لاٰيُمْكِنُ حُصُولُ هٰذَيْنِ الاْمْرَيْن اِلاّ بِتَصْفِيَة الْقَلْبِ. وآنهم ممكن نباشد جز به كَفُّ النّفْسِ عَنِ الشَّهوٰتِ وَ الانْقِطاعُ مِنَ الدُّنْيا الدَّنْيَّةِ وَ ايٖقٰاعُهٰا عَلَى الْمشٰاقِ مِنَ الْعِباداٰتِ، ظٰاهرِيَّةً وَ باطِنيِّةً.
از اينجا بوده كه شارع مقدس عبادات را يك نسخ نگردانيده بلكه مختلف جعل كرده، زيرا كه به هر يك از آنها رذيله اى از رذائل، از مكلّف زايل مى‌گردد تا با اشتغال به آنها، تصفيه تمام عيار گردد، چنانكه با صدقات حقوق ماليه و اداى آنها قطع ميل كند از حطام 1دنيوى وكما اينكه صوم قطع مى‌كند انسان را از مشتهيات نفسانى و صلات نهى مى‌كند از هر فحشا و