52در وصف مشخصات ظاهرى خرقه نبوى گفته اند كه اين خرقه عبارت از جامۀ پشمينۀ ضخيمى با رنگ آسمانى است كه از پشم نازك خالص شتر دوخته شده است. دو آستين مبارك آن از طول دامن جامه كوتاه تر و دو برِ پيش و رويش نسبتاً ژوليده است و به تناسب قامت انسان، كوتاه به نظر مى آيد. ¹

دربارۀ زيارتگاه خرقه و تعيين متوليان آن، فرمان ها و وقف نامه هاى متعددى از حكام و امراى افغانستان؛ از جمله احمدشاه، تيمورشاه و شاهان و شاهزادگان پس از آنها باقى مانده و تزيينات معمارى و كتيبه هايى نيز در دوره هاى تاريخى بعدى به ساختمان آن افزوده شده است. ²

زيارتگاه خرقۀ پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم در فيض آباد

زيارتگاه خرقۀ پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم در شهر فيض آباد، مركز ولايت بدخشان افغانستان، محلى است كه خرقۀ نبوى تا پيش از انتقال آن به قندهار، در آن نگهدارى مى شد. فيض آباد را در گذشته با نام «جوزون» يا «جوزگون» مى شناختند. دربارۀ چگونگى رسيدن خرقۀ پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم از بغداد به اين شهر، دو روايت نقل شده است:

بر اساس روايت نخست، خرقۀ نبوى تا زمان امير تيمور گوركان، در بغداد زيارتگاه مردم بود. تيمور لنگ پس از فتح بغداد، خرقه را به سمرقند منتقل كرد و براى نگهدارى آن عمارتى بنا نهاد و توليت آن را به چند تن از سادات بخارا كه به ورع و تقوا شهرت داشتند، واگذار كرد. ³خرقه تا سال 1074ق. در سمرقند بود. در اين تاريخ ابوسعيد اوغلان، حاكم تركستان شرقى كه او را از نوادگان تيمور لنگ برمى شمردند، از شيخ محمد حبيب و شيخ محمد نياز خواست تا خرقه را از سمرقند به تركستان چين ببرند. اما آنها خرقه را به بلخ بردند تا از تصرف ابوسعيد اوغلان محفوظ بماند. خرقه تا سال 1109ق. يعنى دورۀ حكومت سبحان قلى خان در بلخ، در اين شهر بود. ⁴

در اين زمان شيخ محمد ضياء و شيخ محمد نياز تصميم گرفتند كه خرقه را از راه بدخشان و چترار به هندوستان ببرند. هنگام رسيدن آنها به توابع بدخشان، نزديك كوتل دوراه، اين خبر به گوش مير ياربيگ خان، والى بدخشان رسيد. او افراد خود را به تعقيب متوليان خرقه فرستاد تا آنها را از سر كوتل دوراه بازگردانند. آنها در تاريخ يكشنبه 24 محرم 1109ق. همراه با خرقۀ شريفه وارد جوزگون شدند. به دستور مير ياربيگ، در جاى مناسبى در داخل شهر جوزگون، عمارتى براى نگهدارى خرقه بنا كردند. او همچنين به خواجگان سمرقندى كه خرقه را با خود آورده بودند، زمين