57
بررسى و تحليل احاديث و روايات:
از تمام روايات گروه اول استفاده مى‌شود كه اگر كسى وقوف اضطرارى مشعر (وقوف قبل از ظهر در روز عيد) را درك كند حج را درك كرده و حج او صحيح است. هر چند هيچ يك از دو وقوف اختيارى يا وقوف اضطرارى عرفه را درك نكرده باشد؛ به عبارت واضح‌تر، آنچه از روايات فوق استفاده مى‌شود اين است كه درك يك وقوف اضطرارى براى صحت حج كافى است.
حال آنكه روايات گروه دوم دلالت مى‌كند بر اينكه اگر كسى وقوف اختيارى مشعرالحرام را (قبل از طلوع خورشيد) درك نكند، حجش باطل است، به دليل اطلاق آيۀ شريفه كه مى‌فرمايد: «وجوب درك مشعر وقتى است كه مردم در آن‌جا وقوف دارند و وقوف آن‌ها تا طلوع خورشيد است. بنابراين، مقتضى اين گروه از روايات و اطلاق آيه، بطلان حج است، در صورتى كه وقوف اختيارى مشعر را درك نكرده باشد.» 1
اختصاص روايات گروه دوم و اطلاق آيۀ شريفه دلالت بر بطلان حج دارد در صورت درك نكردن وقوف اختيارى مشعر؛ به صورتى كه بيان گرديد، بين اين دو گروه از روايات تعارض به وجود مى‌آيد؛ زيرا روايات گروه اول دلالت دارند بر اينكه اگر فرد مشعر را قبل از زوال خورشيد درك كند حج را درك كرده است.