14
«وَ جَاهَدْتَ فِى سَبِيلِ اللَّهِ. . .»
مجاهدت در لغت به معناى محاربه و جنگيدن است؛
«و جهاد فى سبيل الله» ، يعنى در راه خدا پيكار كردن و شهادت بر اينكه پيامبر در راه خدا جهاد نموده است؛ چون پيامبر بنا بر مشهور، در مدت ده سال بعد از هجرت، 27 غزوه و 82 سريه انجام دادند كه اين مقدار مجاهدت در راه خدا، در مدت زمان محدود، به يقين كارى دشوار و طاقت فرسا بوده است و نيرو و توان جسمى و روحى بس شگفت مى‌طلبد و مقصود از جهادى كه شهادت بر انجامش مى‌دهيم، جهاد با دشمن است.
اين فراز از زيارت، الهام گرفته از دستورات و اوامر آيات ذيل است:
- (وَ اعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يأْتِيكَ الْيقِينُ) ؛ 1«پروردگارت را بپرست، تا لحظۀ يقين فرا رسد.»
- (ادْعُ إِلى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ) ؛ 2«مردم را با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت بخوان.»
* «وَ أَنَّكَ قَدْ رَؤُفْتَ بِالْمُؤْمِنِينَ وَ غَلُظْتَ عَلَى الْكَافِرِينَ. . .»
اين جمله از زيارت، برگرفته از آياتى است كه در آنها پيامبرخدا مأمور ميشود با مؤمنان مهربان و با كافران درشتى كند و «زائر» در اين فراز گواهى مى‌دهد كه پيامبر اين چنين بود و دستور حق را انجام داد و خُلق و خوى او مطابق با قرآن و فرمان حق بود.
آيه‌اى كه دستور به رأفت و رحمت مى‌دهد، عبارت است از: ( لَقَدْ جاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيهِ ما عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَؤُفٌ رَحِيمٌ) ؛ 3«به يقين، رسولى از خود شما بهسويتان آمد كه رنجهاى شما بر او سخت است و اصرار بر هدايت شما دارد و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است.»
نكتۀ جالب توجه اين كه خداوند از رأفت و رحمت پيامبر نسبت به مؤمنان خبر مى‌دهد كه پيامبر خدا چنين هست و به اين اوصاف موصوف گرديده و در عمل و رفتار با رحمت و رأفت است و البته خداوند خويشتن را نيز به اين دو صفت ميستايد؛ ( إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ) ؛ 4«خداوند نسبت به مردم رحيم و مهربان است.» و پيامبر اخلاقى خدايى دارد ليكن مهر و رحمت، حق عام است و همۀ انسانها (مؤمن و غير مؤمن) را شامل مى‌شود و رأفت و رحمت پيامبر خاص است؛ يعنى تنها شامل مؤمنان مى‌شود.