9
آزمايش اخلاص:
هركسى دوست دارد بداند آيا اعمال او در حج، با خلوص نيت انجام شده و مقبول خداوند قرار گرفته و ذخيره‌اى است براى آخرتش يا خداى نخواسته از عارى از اخلاص بوده و اعمالش حبط گرديده است تا آنگاه كه از نعمت حيات برخوردار است، گذشته را جبران كند و براى انجام حجى مخلصانه در آينده تلاش نمايد.
عالم كامل، ملكى تبريزى (رحمه الله) براى آزمايش اخلاص در قالب مثال مى‌فرمايد:
«مثلاً اگر بعد از اين‌كه براى سفر حج آماده شد و مردم از اين مطلب آگاه شدند، بفهمد كه هدف او با صرف هزينۀ سفر، در جاى ديگر برآورده مى‌شود و مردم نيز از آن مطلع نخواهند شد و صرف هزينه در آن مورد، نزد خدا مطلوب‌تر از صرف آن در حج است كه اگر در اين صورت نرفتن به حج براى او سخت نبود و از مردم خجالت نكشد و وجود مردم و آگاهى آنان در اين مورد براى او يكسان باشد و براى او فرقى نداشته باشد كه مردم او را مطيع يا گناهكار بدانند و براى او سخت نباشد كه مردم با او مانند ساير كسانى كه به حج نرفته‌اند، رفتار كنند، معلوم مى‌شود كه نيت او از حج فقط نزديك شدن به خدا بوده و نيت خود را براى خدا خالص نموده است.»
سالك عارف، بهارى همدانى (رحمه الله) در اين باره مى‌فرمايد:
«كسى كه ارادۀ حج دارد، اولاً بايد قدرى تأمل در نيت خود بنمايد، هواى نفس را كنار