41چه مقدار است؟
پس، اصل ثبوت حد براى مطاف، در ذهن محمدبن مسلم مفروغ عنه بوده و امام (ع) نيز در اين روايت، اين معنا را تأييد فرموده و در مقام تحديد برآمدهاند و آن حد مورد سؤال را مشخص كردهاند. بنابراين، خودِ اين سؤال، اين معنا را افاده مىكند.
در روايت محمد بن مسلم جملهاى آمده كه ظهور در وجوب دارد، آنجا كه مىفرمايد:
«فَكَانَ الْحَدُّ مَوْضِعَ الْمَقَامِ الْيَوْمَ فَمَنْ جَازَهُ فَلَيْسَ بِطَائِفٍ» .
طبق دلالت اين روايت، طواف بايد در بين بيت و مقام باشد و چرخيدن در خارج از اين محدوده، طواف نيست و مشروعيتى ندارد.
بنابراين، مطابق اين روايت، واجب است طواف بين خانۀ خدا و مقام ابراهيم باشد و همانطور كه در روايت آمده، ملاك، جايگاه مقام ابراهيمِ زمان معصوم (ع) (امام باقر يا امام صادق (عليهما السّلام) است، نه جايگاه مقام ابراهيم در زمان حضرت رسول (ص) ؛ زيرا مقام ابراهيم در زمان خليفه دوم به جايگاه كنونى منتقل شد.
در ضمن، با توجه به اينكه طبق گزارشهاى تاريخى، مكان مقام ابراهيم بعد از خليفۀ دوم تاكنون تغيير نكرده و جابه جايى در آن صورت نگرفته، بايد بر اساس دلالت اين روايت، بين بيت الله و مقام ابراهيم طواف نمود.
همچنين محدودۀ طواف - كه از بيت الله تا مقام ابراهيم است - را بايد در اضلاع چهارگانۀ كعبۀ معظمه رعايت كرد؛ زيرا كه روايت مىفرمايد:
«وَ الْحَدُّ قَبْلَ الْيَوْمِ وَ الْيَوْمَ وَاحِدٌ قَدْرَ مَا بَيْنَ الْمَقَامِ وَ بَيْنَ الْبَيْتِ مِنْ نَوَاحِي الْبَيْتِ كُلِّهَا» و ثمرۀ اين نكته در ضلع عراقى و شامى - كه حجر اسماعيل در آن واقع است - ظاهر خواهد شد؛ زيرا بنابر اين روايت، محدودۀ طواف در آنجا نيز همانند ساير اضلاع بوده و طبيعى است با ملاحظۀ حجر اسماعيل، محدودۀ طواف در آن ناحيه، به شش ذراع و نصف تقليل خواهد يافت.
پر واضح استكه بر اساس ظاهر روايت، در شرطيت طواف ميان بيت و مقام، فرقى بين «اختيار» و «غير اختيار» نيست. همانطور كه از ظاهر فتاواى مشهور و روايت ياد شده