18محمدبن حسن طوسى به اسناد خود از محمدبن حسن صفار و او از على‌بن محمد نقل‌كرده است كه گفت:
«كَتَبْتُ إِلَيْهِ الْمُحْرِمُ هَلْ يُظَلِّلُ عَلَى نَفْسِهِ إِذَا آذَتْهُ الشَّمْسُ أَوِ الْمَطَرُ أَوْ كَانَ مَرِيضاً أَمْ لاَ؟ فَإِنْ ظَلَّلَ هَلْ يَجِبُ عَلَيْهِ الْفِدَاءُ أَمْ لاَ؟ فَكَتَبَ (عليه السلام) يُظَلِّلُ عَلَى نَفْسِهِ وَ يُهَرِيقُ دَماً إِنْ شَاءَ اللَّهُ» . 1
«به او [امام (عليه السلام)] نامه نوشتم و پرسيدم: آيا مُحرم مى‌تواند وقتى كه خورشيد يا باران او را اذيت كرد يا وقتى مريض شد، در زير سايبان قرار گيرد؟ و آيا اگر در سايبان قرار گرفت، بايد فديه دهد يا لازم نيست؟ حضرت در پاسخ نوشتند: بر خود ايجاد سايبان كند و يك خون هم بريزد، ان شاء الله.»
مى‌دانيم كه در منطقۀ عربستان اگر سرمايى باشد، به‌ويژه سرماى شديد، معمولاً در شب است و به هنگام بارش باران هم خورشيد نيست و مريضى و سردرد اگر در روز نياز به پوشش داشته باشد در شب هم ممكن است همين‌گونه باشد و ملاحظه مى‌كنيم كه امام (عليه السلام) به طور مطلق در پاسخ پرسش‌ها فرموده‌اند: استظلال نكنيد و اگر در حال ضرورت چنين كرديد، بايد كفاره بدهيد. پس اگر ميان شب و روز تفاوتى بود، بايد اشاره‌اى مى‌شد و معلوم است با توجه به كفارۀ سنگين آن، حضرت رعايت حال مكلّفين را كرده و مى‌فرمودند: در شب حركت كنيد تا كفاره بر عهدۀ شما نيايد و اين خود دليل اطلاق و عموم است.
حرمت استظلال با كدام دليل؟
اكنون نيازمند يك بررسى و ريشه‌يابى دقيق هستيم و آن اين‌كه: عمل شخص مكلّف در چه صورت مخالف با نظر شارع است، آيا چون از سايبان و قبّۀ سقف‌دار و هودج سقف‌دار و. . . استفاده كرده مرتكب حرام شده ويا از آن‌جهت‌كه ايجاد مانع در برابر خورشيد وگرما و سرما و باد وباران و. . . كرده‌است؟ درواقع مطلوب شارع چيست؟ استفاده نكردن از سايبان و قبّه وغيره؛ چه