10
دعاى توحيد بر فراز صفا
چون ستايش حق به توحيد، افضلِ اذكار است. در دو حديثِ مأثور مذكور است كه دعاى معروف به توحيد را در بلنداى كوه صفا بخوانند؛ دعايى‌كه پيامبر هنگام فتح مكه در باب كعبه يا بر روى كوه صفا، به عنوان خطبه قرائت كرد كه پيروزى توحيد را بردنياى شرك آلود اعلام نمود.
«لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ. . .» .
سفارش توحيد را به صورت تأكيد سه مرتبه تكرار مى‌كند و آن حقيقتى كه پيام نخستين اسلام در مقابل شرك جزيرۀ العرب بود، همچنان شعار جاويد هر مسلمانى شد كه بخواهد در جرگه و جمع مسلمانان قرار گيرد.
«أَنْجَزَ وَعْدَهُ وَ نَصَرَ عَبْدَهُ وَ غَلَبَ الأَحْزَابَ وَحْدَهُ، فَلَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ وَحْدَهُ وَحْدَه» . 12
«وعده‌اش را وفا كرد بنده‌اش را نصرت بخشيد و به تنهايى به احزاب غالب گشت و سلطنت و ستايش تنها از آنِ اوست.»
آرى، خداوند وعده اش را محقّق ساخت؛ همان وعده اى را كه در قرآن به پيامبرش داد:
انجام و تحقّق اين وعده (پيروزى اسلام بركفر) ، از قدرت مطلقِ حق، امرى مرغوب ومطلوب است كه با ورود پيامبر (ص) به مكه وفا شد و ما معترفيم هرآن چه مانند اين وعده در قرآن به مؤمنان داده شده؛ چون: «ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُم» 13 و «وَ اتَّقُوهُ وَ أَطِيعُونِ، يَغْفِرْ لَكُم. . .» 14 نيز وفا خواهد شد.
هم اعتراف داريم به انجام وعدۀ حق و تحقّق نمونه‌اى از آن در تاريخ و هم رغبت به اين كه ديگر وعده‌هاى حق نيز انجام خواهد شد.
تقاضاى سرانجام مبارك
در دعا بر كوه صفا مى خوانيم:
«اللهُمَّ بَارِكْ لِي فِي الْمَوْتِ وَ فِي مَا بَعْدَ الْمَوْت» . 15
«بركت به معناى فزونى و فيض و زيادى مادى و معنوى است. پس درخواست و تقاضاى بركت، درخواست خير و دوام و استوارى كرم و دوام و ثبوت خير الهى است و مبارك بودنِ هر چيز، به معناى آن است كه در آن، خيرِ مستمر باشد و گفته‌اند چون خير الهى از راه غير محسوس صادر مى‌شود و به گونه‌اى غير قابل شمارش و اندازه است، به هر چيز كه افزونى نامحسوس داشته باشد، مبارك گويند.16
اكنون با اين برداشت از معناى «بركت» ، بايد ديد بركت در مرگ چگونه قابل تصور است و چگونه است كه از خداوند بركت در مرگ تقاضا مى‌شود؟ !
مباركى مرگ در روايات
مرگ، اگر چه امرى سلبى است ليكن حقيقتى دارد كه مى‌توان آن را توصيف كرد و دعا براى بركت و مباركى آن نمود و مبارك بودن مرگ به معناى ميمنت و خجستگى آن است؛ چنان‌كه در حديث آمده است:
* «قِيلَ لِلصَّادِقِ (ع) صِفْ لَنَا الْمَوْتَ قَالَ (ع) لِلْمُؤْمِنِ كَأَطْيَبِ رِيحٍ يَشَمُّهُ فَيَنْعَسُ لِطِيبِهِ وَ يَنْقَطِعُ التَّعَبُ وَ الأَلَمُ كُلُّهُ عَنْه» . 17
«ازامام صادق (ع) در خواست كردند كه: مرگ را براى ما توصيف كنيد. حضرت فرمود: مرگ براى مؤمن، مانند بوى خوشى است كه استشمام مى‌كند و از آن، جان مى‌گيرد و تمام درد و رنجش از وى بريده مى‌شود.»