30و اكنون ما بحث حجّ اين كتاب را، كه حاوى «فلسفۀ تشريع حج» و مختصرى از «آداب باطنى و معنوى اعمال در مناسك حج» است، به‌فارسى برگردان نموده، براى استفادۀ خوانندگان محترم مجلّه، تقديم مى‌داريم، باشد كه مورد توجه علاقمندان به‌ويژه راهيان بيت‌اللّٰه‌الحرام و زائران رسول‌اللّٰه اعظم صلى الله عليه و آله قرار گيرد:
فلسفۀ تشريع حج
حج از بزرگترين اركان دين است و تبيين احكام ظاهرىِ آن، بر عهدۀ فقهاست. هدف اصلى از آفرينش انسان «شناخت خدا» و «رسيدن به مقام حبّ و انس او» ست كه به صفا و پاكى و نفس آدمى بستگى دارد و صفاى نفس نيز به نوبۀ خود، از راه حفظ و مراقبت نفس از شهوات و رهايى از دنيا و واداشتن آن به انجام اعمال دشوار قلبى و جوارحى حاصل مى‌شود. غرض از تشريع عبادات نيز همين است؛ زيرا بعضى از عبادات، مانند صدقات و خمس، انفاق است كه موجب انقطاع از دنياست و بعضى ماننده روزه جلوگيرى از شهوات است و بعضى مانند ذكر، تجرّد از دنياست. توجه قلب به حق‌تعالى نيز جز با دل كندن از زخارف دنيا ممكن نيست.
حج در ميان عبادات، افزون بر همۀ جهات ياد شده، آثار و بركات ديگرى هم دارد.
در حج، دورى از وطن و پيمودن منازل با رنج و مشقت، انفاق توأم با سختى و تجديد عهد و ميثاق و تجرّد از دنيا براى ذكر و انواع عبادات نهفته است.
علاوه بر آن، حج حاوى اعمال و مناسكى است كه عقل آدمى حكمت آن‌ها را درك نمى‌كند و طبع آدمى با آن مأنوس نيست، مثل رمى جمرات، تكرار سعى ميان صفا و مروه و هروله ميان دو مناره كه اوج اخلاص و عبوديت در آن‌ها آشكار مى‌شود؛ زيرا عقل در انجام اعمالى كه فلسفۀ تشريع آن‌ها را درك مى‌كند، به يارى شرع مى‌شتابد ولى در امورى كه عقل حكمتش را درك نمى‌كند، به‌خصوص شرع را يارى نمى‌كند و فقط انسان را اجمالاً به اطاعت و امتثال فرا مى‌خواند. و اين يكى از اسرار تشريع امور تعبّدى است.
هر يك از اعمال حج، آدمى را به بعضى از احوال آخرت راهنمايى مى‌كند. افزون براين، جمعيت زيادى در