29
فلسفه و آداب باطنى حج
بحثى از علامه مولى محمد حسن قزوينى
«كشف الغطاء عن وجوه مراسم الإهتداء» ، اثر نفيس مولى محمد حسن‌قزوينى (م 1240ه. ق.) در علم اخلاق است. نويسنده از شاگردان برجستۀ وحيد بهبهانى است و از سيد مهدى بحرالعلوم اجازۀ روايت دارد.
بحر العلوم در اين اجازه، او را «عالم فاضل و محقّقِ مدقّقِ كامل» خوانده است. در نفاست اين اثر همين بس كه عارف نامدارِ شيعه مولى حسينقلى همدانى، مكرّر از آن تعريف نموده و شاگردانش را به مطالعۀ آن امر مى‌كرد.
به همين دليل، نسخ خطى متعددى از اين كتاب، به قلم بعضى از شاگردان وى باقى مانده است.
برخى اين كتاب را خلاصه‌اى از «جامع السادات» مولى محمد مهدى نراقى شمرده‌اند و به همين جهت اين اثر ارزشمند، از سوى كنگرۀ فاضلين نراقى به چاپ رسيد.
مؤلف محقق و وارستۀ كتاب، در مقدمۀ كتاب مى‌نويسد:
«از جمله كتب علم اخلاق، جامع‌السادات است كه از من خواستند تا به ديدۀ نقد و انتخاب بدان بنگرم و پوسته را از مغز آن جدا سازم. با آنكه اكثر مطالب آن را، كه احاديث اهل بيت عصمت و دقايق افكار استوانه‌هاى حكمت را در بر دارد، مفيد يافتم ولى خالى از تطويل و حشو و زوايدِ خسته كننده براى طلاب و متعلّمين اين علم نيست، لذا تصميم گرفتم كتابى تأليف كنم كه مشتمل بر مطالب سودمند از كلمات بزرگان حكمت و اخبار عترت طاهره باشد.»