25
عاشقان اول طواف كعبۀ جان كرده‌اند
(خاقانى)
*
«وَ شَوَّهُوا بِإِعْفَاءِ الشُّعُورِ مَحَاسِنَ خَلْقِهِمُ» . (خطبۀ 192)
«عاشقان بيت‌اللّٰه. . . بر اثر اصلاح نكردن موهاى سر، قيافۀ زيباى خود را به زشتى گراييده‌اند.»
امير مؤمنان در اين خطبه كه به «خطبۀ قاصعه» نيز مشهور است، مواردى از توصيف حجاج را بى‌توجهى به وضعيت آراستگى ظاهرى در اثر از خود بى‌خود شدن آنان هنگام ديدار خانۀ خدا، برمى‌شمارد.
حجّاجى كه در اثر راه طولانى و سفرى سنگين و سخت با وضعيت ظاهرى پريشان به محض ديدار كعبه، با همان شكل آشفته، به‌سوى خانۀ دوست هجوم مى‌آورند.
*
«يَرِدُونَهُ وُرُودَ الْأَنْعَامِ» . (خطبۀ 1)
«(زائران بيت‌اللّٰه الحرام) چون تشنگان به‌سوى آن (كعبه) روى مى‌آورند.»
حجاج بيت‌اللّٰه الحرام، چنان با شور و ولع به كعبه روى مى‌آورند كه گويى تشنگانى هستند كه براى نوشيدن آبى كه به آن محتاج‌اند، به آبشخور و چشمۀ حيات مى‌رسند.
*
«حَجَّ بَيْتِهِ الْحَرَامِ. . . وَ اخْتَارَ مِنْ خَلْقِهِ سُمَّاعاً أَجَابُوا إِلَيْهِ دَعْوَتَهُ» . (خطبۀ 1)
«خداوند سبحان از ميان انسان‌ها، شنوندگانى را برگزيد كه دعوت او را براى حج اجابت كنند و تصديق سخن او بنمايند.»
حضرت در اين بيان، پنج توصيف از حجاج بيان كرده، مى‌فرمايند حاجيان:
1 - انتخاب شدۀ خداوندند.
2 - در برابر فرمان خداوند گوش شنوا دارند.
3 - براى حج بيت‌الحرام دعوت شده‌اند.