11خدا مى‌خواهد، پيام بزرگى را ابلاغ كند و به همۀ مردم كه در سرزمين مكّه حاضر بودند، اين پيام رسانده شود، لذا روز بزرگى را كه روز عيد قربان باشد؛ انتخاب كرد و تعبير «اِلَى الناس» به جاى «اِلَى المُشركين» به ما مى‌فهماند كه اين پيام به همۀ مردم ابلاغ شده تا غير مشركان هم گواه باشند و شكستن پيمان با مشركان و اعلان جنگ با آنان به گوش همه آشكارا برسد و در روزى باشد كه همۀ حج‌گزاران در منا جمع شده باشند تا كمال دادگرى در حقّ دشمنان و پاكى و پاكيزگى و درخشندگى اسلام، هويدا گردد تاگفته نشود كه اسلام ما را غافلگير كرد و ناجوانمردانه به ما حمله كرد؛ زيرا اسلام دشمن ذاتى و كينۀ شخصى با مشركان ندارد. 1وَأَذَانٌ مِنْ اللّٰهِ وَرَسُولِهِ اَذان؛ يعنى اعلام. ومنه اذان الصلاة، انّما هو اعلام بها» .
اذانِ نماز هم اعلام و آگاهى است براى رسيدن وقت نماز.
معناى كلّى به قول نويسندۀ تفسير الخازن: 2«واعلامٌ صادق من اللّٰه ورسوله، واصل الى الناس يوم الحجّ الأكبر.
نويسندۀ تفسير الخازن از قول امام على بن ابى‌طالب عليه السلام، روايت كرده كه از پيامبر پرسيدم: «يوم الحجّ الاكبر» چه روزى است؟
پيامبر در پاسخ گفت: «يوم النحر» و بعضى هم گفته‌اند: منظور تمام ايّامى است كه «حاجّ» در منا به سرمى‌برد؛ گاهى از «يوم» مطلقِ زمان و حين اراده مى‌شود، همان طور كه گفته‌اند:
يوم صفين - يوم الجمل. مى‌دانيم كه دو جنگ مزبور روزهايى ادامه داشت و برخى هم گفته‌اند: منظور از «يوم الحجّ الاكبر» حجّى است كه در آن پيامبر نيز حجّ‌گزارد. 3بيضاوى، يوم الحجّ الاكبر را روز عيد 4دانسته است؛ زيرا كه مُعظم اعمال حجّ در آن روز تمام مى‌شود و روايتى هم نقل كرده است كه مضمون آن چنين است:
پيامبر خدا روز عيد قربان، در مقابلِ ستون جمرات ايستاد، در حجّةالوداع، «فقال: هذا يوم الحجّ الاكبر» .
سيّد هاشم بحرانى (بحرينى) نوشته است: 5