29خواهد يافت، و اين تحول نشانۀ قبول شدن حج است؛ چنانكه در روايات آمده است: «تحول اخلاقى فرد در اين سفر روحانى و احتراز او از معاصى، نشانۀ قبولى حجّ اوست» ؛ «قال رسول اللّٰه صلى الله عليه و آله : «آية قَبُولِ الْحَجّ تَرك مٰا كٰانَ عَلَيْهِ مُقِيماً مِنَ الذُّّنُوبِ» 1و اين است ارمغان سفر حج، با دلى عاشق رفتن و لبريز از معرفت و با اخلاق و عملى آراسته برگشتن.
13- در طواف كعبه، قبله عشق
در حديث مصباح الشريعه، از قول حضرت صادق عليه السلام آمده كه فرمود:
«وَ طِفْ بِقَلبِكَ مَعَ الْمَلاٰئِكة حَوْلَ الْعَرْش كَطَوٰافِكَ مَعَ الْمُسْلِمِين بِنَفْسِك حَوْلَ الْبَيْتِ» .
«در حالى كه با طواف كنندگان مسلمان به طواف بيت مى‌پردازى، با قلب خود همپاى فرشتگان كه پيرامون عرش در طواف‌اند، طواف كن.»
زائر بايد با الهام از اين راز معنوى از فرش تا به عرش و از ملك تا ملكوت پرواز كند و دايره‌اى را كه نقطۀ آغاز و پايانش خداست بپيمايد تا فرشته‌خوى شود. اين طواف تنها به گردش در آوردن جسم نيست كه پرواز روح است و پروانه صفت گرد شمع وجود محبوب گرديدن و كعبه بهانه‌اى است و سنگ نشانى در راه كوى دوست؛ چنانكه گفته‌اند:
پيش ما كعبه به جز خاك سر كوى تو نيست
قبله اهل نظر جز خم ابروى تو نيست 2
و يا:
بنياد كعبه بر سر كويت نهاده‌اند
زان گشت قبلۀ همه اخيار و اصفيا 3
بنابر اين كعبه خود قبله نماست و از كوى دوست به روى دوست توجه كردن؛ قبله‌اى كه از مرز طبيعت مى‌گذرد و از خانه گِل به خانۀ دل و حريم عشق ره مى‌گشايد و از اين سنگ نشان به كوى بى‌نشان ره مى‌سپرد و براى آن كعبه، احرامى ديگر بايد بست؛ احرامى كه از جامۀ تقوا كه تار و پودش معرفت و حجت است؛ معرفت خدا و رسول او و اوليا و اوصياى حضرتش كه بدون معرفت آنان نيز عرفان حج حاصل نيايد، و هم برائت از دشمنان خدا، چه، حب و بغض از ايمان جدا شدنى نيستند. در اينجا به سخن حضرت امام قدس سره بنگريم: