18خواسته شده و به خدا نيايش شده كه:
«پروردگارا! در ميان ذريّه من فرستادهاى برانگيز كه آيات تو را برايشان بخواند و به آنان علم و حكمت بياموزد و روانشان را از زشتىها پاك و منزّه سازد»
و آهنگ دعا چنان است كه در هر شنوندهاى اثر مىگذارد و به او، حيات مىبخشد و اين خود، از ويژگىهاى قرآن است. 1از آيات قرآنى به طور كلى چنين استنباط مىشود كه ابراهيم كعبه را تجديدِ بنا كرده؛ زيرا از آيۀ 37 سورۀ ابراهيم فهميده مىشود كه خانه قبل از ابراهيم بوده كه او گفته است: رَبَّنَا إِنِّي أَسْكَنتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ. . . ؛ يعنى: «اى خدا، برخى از فرزندانم را در اين سرزمينِ خشك و سوزان، در كنارِ خانۀ تو سكونت دادم.»
از اين آيه مىفهميم كه اثرى از كعبه، به هنگام ورود ابراهيم در سرزمين مكّه، وجود داشته است.
جصّاص 2ذيل آيۀ 127 سورۀ بقره، در بحث از . . . رَبَّنٰا تَقَبَّلْ مِنّا. . . گفته است: معناه:
«يقولان ربّنا تقبّل» و فعلِ «يَقُولانِ» به خاطر دلالت كلام، حذف شده است. و در قرآن نظير اين فراوان است:
همچون آيۀ 3. . . وَالْمَلَائِكَةُ بَاسِطُوا أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُوا أَنفُسَكُمْ. . . يعنى: «يقولون أخرجوا أنفسكم» .
ابوالبركات 4ابن الانبارى هم گفتۀ جصّاص را تكرار كرده و افزوده است: «حذف القول كثير فى كتاب اللّٰه و كلام العرب» و نيز اضافه كرده است كه: برخى از قُرّاء هم در «مِنَ البيت» وقف مىكنند و جمله را از «وَ اِسْمٰعيل» آغاز مىكنند و در اين صورت، مفهوم آيه چنين مىشود: «و اسمعيل يقول ربّنا» .
در واقع اينان گفتهاند: «اِنّ البناء كانَ مِن ابراهيم وحدَه و الدُعاء كان مِنْ اسمعيل وحده» .
ابنكثير ذيل تفسير آيۀ مورد بحث، ضمن اين كه نوشته است: «قواعد» جمع «قاعده» به معناىِ اساس است، متذكّر شده كه خانۀ كعبه، پنج سال پيش از بعثت پيامبر، تجديد بنا گرديده، يعنى در 35 سالگى پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و حجرالأسود هم به دست رسولاللّٰه كه پيش از