29مىنويسد:
«شايسته است مسافران به مضمون حديثى از حماد بن عيسى كه به نقل امام صادق (ع) آورده و در وصيت لقمان است، عمل كنند. بر اين حديث فوايد زيادى هست. 1
15. مشورت با هم سفران
امام صادق (ع)
: «قَالَ لُقْمَانُ لابْنِهِ: إِذَا سَافَرْتَ مَعَ قَوْمٍ فَأَكْثِرِ اسْتِشَارَتَكَ إِياهُمْ فِي أَمْرِكَ وَ أُمُورِهِمْ» 2.
«لقمان به فرزندش گفت: هرگاه در سفر با گروهى همراه شدى، در كارهاى مربوط به خودت و آنها با ايشان زياد مشورت كن.»
وقتى كارى با مشورت انجام شود، چون نتيجۀ تفكر چند نفر است، به صواب نزديكتر است:
«وَ مَنْ شَاوَرَ الرِّجَالَ شَارَكَهَا فِي عُقُولِهَا» ؛ 3. «كسى كه با مردان مشورت مىكند در عقلشان شريك است.» ولى كسيكه استبداد رأى داشته باشد، هلاك مىشود؛
«مَنِ اسْتَبَدَّ بِرَأْيهِ هَلَكَ» .
تصميمى كه با مشورت جمع گرفته شود، اگر با مشكلى مواجه گردد، تحمّل آن آسانتر و با اعتراض كمترى مواجه خواهد شد. سيرۀ عملى بزرگان هم بر اين بوده كه در تصميمگيرىهاى خود، به نظريۀ جمع احترام قائل بودهاند.
16. دست و دل باز بودن
نقل شده كه امامان معصوم: 4در سفر دست و دل باز بودند؛ مثلاً امام سجاد (ع) وقتى