15حفظ كند، اگر چنين كند فديه دارد. همچنين اگر در وسيلهاى بنشيند كه سقف آن در حال سفر و حركت پوشيده باشد، حرام است. 1
حنفىها: در بيشتركتب فقهى، اسمى از استظلال نياورده و تنها اشاره به حرمت پوشاندن سر (تغطية الرأس) كردهاند و فقط در كتاب «حاشية ردّ المحتار على الدر المختار» ، استظلال و استفاده از محمل را جزو مباحات احرام شمردهاند. 2
حنبلىها: تنها مذهب، از مذاهب اهل سنتاند كه به طور صريح گفتهاند: استظلال حرام است. گرچه كتاب «المجلّى» ، با توجه به روايات متضاد، با اسلاف خود مخالفت كرده و منكر اين حرمت شده است. 3
ظاهريها: 4صريحاً استظلال در محملها را جايز مىدانند. 5
فصل سوم: اثبات حرمت استظلال در شب
در اين فصل بنا داريم اثبات كنيم كه استظلال در شب نيز از محرمات احرام است و اگر شخص مُحرم در شب، برسرش سايبان بگيرد و يا در اتومبيل سقف دار بنشيند؛ چه در حال اختيار و چه در حال ضرورت، كفاره دارد. همانطوركه در فصل دوم نيز بيان شد، اين مسأله در ميان فقها اختلافى است و مخالفان ادعا دارند در شب، استظلال صدق نمىكند و لذا حرام نيست و كفاره هم ندارد.
دليل اين بحث فقط روايات است وموافقين ومخالفين استظلال بههمين روايات استدلال مىكنند. اين روايات در وسائل الشيعه، كتاب الحج، باب 64 الى 68 از ابواب تروك الإحرام و روايات باب 6 و 7 از ابواب «بقيۀ كفارات الإحرام» آمده است.
در اينجا يك نكته قابل توجه است و آن اينكه همۀ رواياتى كه صاحب وسائل در اين ابواب آورده، به صورت پرسش و پاسخ است؛ بجز چهار روايت كه دو روايت آن جواز استظلال براى زنها است 6و دو روايت آن هم ظاهراً مربوط به باب تغطية الرأس مىباشد؛ 7يعنى اصل حكم تحريم در ذهن سؤال كننده ثابت است و پرسش از موارد جواز و قيود و كفاره مىباشد.