57«مادام كه نام محمّد در مأذنه‌ها به عظمت ياد مى‌شود و قرآن برنامۀ زندگى مسلمانان است و «حج» هر سال با شكوه تمام‌برگزار مى‌گردد، جهان مسيحيت در خطر بزرگى است و ما از اصلاح جهان عاجز خواهيم بود.»19
يكى ديگر از سياستمداران مسيحى نيز مى‌گويد: «واى بر مسلمانان اگر معناى حج را نفهمند و واى بر غير مسلمانان اگر مسلمانان معناى حج را بفهمند.»20
9. پناهگاه پناه جويان
«وَ لِلْعَائِذِينَ حَرَماً. . .» ؛ 21 «و براي پناه جويان، حرم امن قرار داد.»
قرآن كريم خانۀ خدا را اينگونه معرفى مى‌كند:
( اِنَّ اَوَّلَ بَيتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذي بِبَكّهَ مُبارَكَاً و هدًي لِلعالَمينَ، فيهِ آياتٌ بَيناتٌ مَقامُ اِبراهيمَ وَ مَن دَخَلَهُ كانَ آمِناً ) . 22
«در حقيقت، نخستين خانه‌اى كه براى [عبادت] مردم بنا گرديده، همان است كه در مكه است و مبارك و براى جهانيان [مايۀ] هدايت است. در آن، نشانه‌هايى روشن است [از جمله] مقام ابراهيم است و هر كه در آن درآيد در امان است.»
مكۀ معظمه پناهگاه امنى است براى مسلمانان و اين نصّ قرآن و روايات است. مفسّران دربارۀ نوع اين امنيت، آرايى را مطرح كرده‌اند؛ از جمله اين‌كه آيا اين امنيت، امنيت تكوينى است يا تشريعى؟
مفسّر بزرگ علاّمه محمّدحسين طباطبايى قائل به امنيت تشريعى است، اما شاگرد برجستۀ ايشان آيت الله جوادى آملى بر آن است كه مراد امنيت تكوينى است.
اكنون توجه مخاطبان فرهيخته را به طرح اين بحث در كتاب صهباى حج، از آثار گرانسنگ آيت الله جوادى آملى جلب مى كنيم:
امنيت تكوينى حرم
سرزمين مكه به ظاهر بايد فاقد امنيت باشد؛ زيرا از يك سو خوى مردم حجاز تجاوزگرى و غارتگرى بود و از سوى ديگر از علم، فرهنگ و كشاورزى، دامدارى و صنعت بى بهره بودند و اصولاً مردم بى فرهنگِ گرسنه، غارتگر مى‌شوند، ولى با اين همه، خداوند مى‌فرمايد: ما مكه را محلّ امن قرار داديم و هم با بركت.23 خداوند كعبه را محلّ امن و ميعادگاه مردم قرار داد24 و سپس به سبب شرافت و حرمت كعبه، مكه را بلد امين25 و حرم را مأمن و مكه را مصون خواند.26 چنان‌كه در روايت است كه خداوند حرم را بر اثر حرمت مسجد تحريك كرد: «حُرِّمَ الحَرَمُ لِعِلَّةِ المَسجِدِ» .27
امام صادق (ع) نيز در بارۀ امنيت حرم فرمود: هركس به حرم پناه برد در امان است و هر گنهكارى داخل كعبه شود و بدان پناه ببرد، از خشم خدا در امان است و هر حيوانى كه وارد حرم شود، از هرگونه تهديد و آزارى در امان است تا زمانى كه از حرم بيرون رود.28
اين تأمين خدايى در واقع پاسخى است به دعاى بانى كعبه، ابراهيم (ع) كه عرض كرد: «رَبِّ اجْعَلْ هَذَا بَلَداً آمِنا» 29 و نيز گفت: «رَبِّ اجْعَلْ هَذَا البَلَدَ آمِناً» 30 و همچنين خداوند فرمود: «وَ مَن دَخَلَهُ كَانَ آمِناً» . 31