85

تاريخ بناى كعبه

مبارك علي هندي / حسين واثقي

چند نكته در بارۀ اين رساله:

از اين رساله دو نسخۀ خطّى يافتيم؛ «نسخۀ ملك» و «نسخۀ هند»

نخستين نسخه، در كتابخانۀ ملّى ملك تهران به شماره3746 ثبت گرديده و در صفحه 35 جلد هفتم فهرست آن كتابخانه معرفى شده است. اين نسخه در 16 جمادى الآخر سال 1254ق. در مكۀ مكرمه به صورت كتاب چاپ گرديده، گرچه چند سطر از آغاز و سطورى از لابلاى نسخه افتادگى دارد اما نسبت به نسخۀ دوم كامل‌تر است؛ زيرا بخشى از آخر رساله در نسخۀ ملك آمده كه در نسخۀ هند نيامده است.

در فهرست ملك آن را «رساله‌اى در تاريخ كعبه و مسجدالحرام» ناميده‌اند و از مؤلف آن نامى به ميان نيامده است.

دومين نسخه، در كتابخانۀ «الجامعۀ الإسلاميه» در عليگر هند، از كتب مولانا آزاد، به شمارۀ. H. G97332/83 ثبت شده است و «تاريخ بناى كعبه» نام دارد و تأليف مبارك على هندى دانسته شدهكه در سال 1281قو كتابت شده و به لطف دانشور گرامى آقاى على صدرايى خوئى ميكرو فيلم آن در اختيارم قرار گرفت. شور بختانه هيچ يك از دو نسخه كامل نيستند و ما با تلفيق آن دو نسخه، متن زير را به شما گراميان تقديم مى‌كنيم.

از نكات ديگر در بارۀ اين نسخه، كه سزامند يادآورى است:

- قلم نويسنده استوار و محكم است.

- كلماتى مانند: «درين» ، «همون» ، «فروعست» ، «اسميعل» و «بِست» در آن به كار رفته كه آنها را به شكل: «در اين» ، «همان» ، «فروع است» ، «اسماعيل» و «بيست» آورديم.

- «شادِرْوان» را كه واژهاى است فارسى و به هنگام تعريب «شاذِرْوان» شده، به