67است كه اين آيه بر او نازل شد: (مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلاَ يُجْزى إِلاَّ مِثْلَها) . هرقل گفت: پيامبريكه موسى بهوجود او بشارت داده، در روز قيامت گواه بر مردم وشاهد بر آنها است. قيسگفت: آرى، چنين است، قرآن هم فرمود: (يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْناكَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذِيراً) «ما اى پيامبر، تو را شاهد، بشارت دهنده و بيم دهنده فرستاديم» .
نصايح قيس هنگام مرگ
قيس به هنگام مرگش، اين جملات را - كه براى هميشه و همۀ انسانها راهگشا است - خطاب به فرزندانش بيان كرد:
«يَا بَنِيَ خُذُوا عنّي، فإنّه ليس أَحد أَنصح لكم منّي، إِذا أَنا متّ فسوّدوا كباركم لاَ تسوّدوا صغاركم فيسفه الناسُ كِبَارَكم وتَهُونُوا عليهم وعليكم بإصلاح المال، فإنّه منبهة الكريم، ويُسْتَغنى به عن اللئيم، وإِيّاكم و المسأَلة، فإنّها آخر كسب الرجل، فإذا متّ فلا تنوحوا عليّ. . .»
«فرزندانم! از من فراگيريد كه فردى مشفق‌تر و ناصح‌تر از خودم برايتان سراغ ندارم. هرگاه من مُردم، بزرگانتان را محترم شماريد و بر خود سيادت وآقايى دهيد، ولى افراد كممايه و كوچك را سيادت ندهيد كه مردم، بزرگان شما را سفيه و نادان مى‌پندارند و برحذر ميدارم شما را از اينكه چيزى از مردم بخواهيد كه آخرين كسب و تلاش شما خواهد شد. هرگاه مُردم، بر من نوحه و زارى نكنيد.»
فلمّا مات رثاه عبدة بن الطبيب بقوله:
عليك سَلامُ اللَّهِ، قَيْسَ بن عاصمٍ
ورَحْمَتُهُ ما شَاءَ أَن يَتَرَحَّما
فما كان قيس هلكه هلك واحد
ولكنه بنيان قوم تهدّما هنگامى كه قيس از دنيا رفت، عبدۀ بن طبيب درباره‌اش چنين سرود: «سلام ورحمت خدا بر تو اى قيس‌بن عاصم تا آن زمانكه رحمتش شامل حال مخلوقات است.
مرگ قيس مرگ يك فرد نبود، بلكه مرگ او بنيان قومى را درهم ريخت.»
قيس، مدفون در بقيع