49آخرين شاهد قرآنى، متعلق است به سور مائده؛ سورهاى كه طبق روايات فريقين آخرين سور قرآن است؛ 1چنانچه نزول آن را در اواخر سال دهم هجرت بدانيم، سوره متعلق است به زمانى كه اكثر مناطق عربستان و قبايل عرب به اسلام روى آورده و آثار و مظاهر علنى شرك و بت پرستى رو به استيصال بود. از زمان برگشت پيامبر (ص) از تبوك، در رمضان سال نهم، مسلمانان شاهد ورود پى در پى وفود سران قبايل عرب در مدينه بودند و ديگر هيچ نيرويى آنها را از داخل شبه جزيره تهديد نمىكرد. در چنين موقعيتى، وقتى پيامبرخدا (ص) قصد خويش را براى حج اعلام كردند و اهالى مدينه و اطراف و باديه نشينان براى انجام فريض حج در كنار پيامبر (ص) آماده مىشدند، سور مائده آنها را از آداب و احكامى كه بايد در طول سفر رعايت كنند، آگاه ميكند و ايشان را از اقدامات و حركاتى، بهقصد تصفيه حسابهاى گذشته و خالى كردن كينههاى پيشين بر حذر مىدارد:
(يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لاَ تُحِلُّوا شَعائِرَ اللَّهِ وَلاَ الشَّهْرَالْحَرامَ وَلاَ الْهَدْيَ وَلاَ الْقَلائِدَ وَلاَ آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرامَ يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنْ رَبِّهِمْ وَ رِضْواناً وَ إِذا حَلَلْتُمْ فَاصْطادُوا وَلاَ يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِالْمَسْجِدِ الْحَرامِ أَنْتَعْتَدُوا وَتَعاوَنُوا عَلَيالْبِرِّ وَ التَّقْوى وَلاَ تَعاوَنُوا عَلَى الإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَديدُ الْعِقابِ) . 2
«اى كسانى كه ايمان آوردهايد، حرمت نشانههاى (توحيد وپرستش) خدا (مانند اعمال حج و عمره و مكانهاى آن عبادات) و حرمت ماههاى حرام (كه رجب و ذيقعده و ذيحجه و محرّم است) و حرمت قربانى بىنشان و قربانى قلاده در گردن و حرمت قاصدان بيت الحرام را كه فضل و خشنوديى از پروردگارشان را مىطلبند نشكنيد و چون از احرام در آمديد ميتوانيد شكار كنيد و عداوت گروهى بدين جهت كه شما را از مسجد الحرام بازداشتند شما را وادار نكند كه (بر حقوق آنها) تجاوز كنيد و در هر كار خير و تقوا يكديگر را يارى دهيد و بر گناه و تجاوز همكارى نكنيد و از خدا پروا نماييد، كه همانا خداوند سخت كيفر است.» (ترجمۀ آيت الله مشكينى)
هفت سال سدّ راه حج و عمره، براى مسلمانان امرى بسيار ناراحت كننده بود و حتى بيش از تهاجمها، تجاوزها، اهانتها و اذيتهاييكه از مشركين مكه به آنها رسيده بود، در دلها باعث خشم وكينه شده بود. لذا قرآن كريم در منع مسلمانان از تجاوز احتمالى نسبت به اهل مكه تنها به همين موضوع؛ يعنى «صدّ عن المسجد الحرام» اشاره نموده است.