37 استطاعت با مهريه

غالباً مهريۀ زنان به صورت غير نقدى و عند المطالبه به دستشان ميرسد، حال اگر مهريۀ زنى براى مخارج حج كافى باشد، آيا لازم است آن را از شوهر طلب كند تا بدين وسيله مستطيع شود؟

حضرت امام خمينى (قدس سره) در اين باره ميفرمايد: «زنى كه مهريهاش براى مخارج حج كافى است، و آن را از شوهر خود طلبكار است، اگر شوهرش قدرت بر اداى آن ندارد، زن حق مطالبه ندارد و مستطيع نيست و اگر قدرت دارد و مطالبۀ آن براى زن مفسدهاى ندارد، با فرض اينكه شوهر، نفقه و مخارج زندگى زن را ميدهد، لازم است زن مهريه را مطالبه كند و به حج برود؛ و چنانچه براى او مفسده دارد - مثل اينكه ممكن است به نزاع و طلاق منجر شود - مستطيع نيست.» ¹اجازۀ شوهر در حجّ همسر

هرگاه زن مستطيع شد، آيا براى انجام مناسك حج بايد از شوهرش اجازه بگيرد؟ و آيا فرقى ميان حج واجب و مستحب وجود دارد؟

فقهاى شيعه معتقدند اجازۀ شوهر در حجّ واجب، لازم نيست و اين مسأله اجماعى است.

امام خمينى در اين باره فرمودهاند:

«لا يشترط إذن الزوج للزوجۀ فى الحج إن كانت مستطيعۀ، و لا يجوز له منعها منه. . . و فى المندوب يشترط إذنه» . ²

رواياتى وجود دارد كه بر اساس آن، حق الله مقدم بر حق زوج شمرده شده و زوج نميتواند مانع سفر همسرش در حج شود؛ مانند روايت محمد بن مسلم از امام باقر (ع) كه گفت:

«سَأَلْتُهُ عَنِ امْرَأَۀٍ لَمْ تَحُجَّ وَ لَهَا زَوْجٌ وَ أَبَى أَنْ يَأْذَنَ لَهَا فِى الْحَجِّ، فَغَابَ زَوْجُهَا، فَهَلْ لَهَا أَنْ تَحُجَّ؟ قَالَ: لاَ طَاعَۀَ لَهُ عَلَيْهَا فِى حَجَّۀِ الإِسْلاَمِ» . ³بر اساس اين روايت، حق شوهر نميتواند مانع از انجام حج همسر شود و تعبير «لا طاعۀ له عليها» به اين معنا است كه زن حق ندارد به خاطر اطاعت شوهر، معصيت خدا كند. اين تعبير، حق الله را مقدّم بر حقّ الناس ميداند. البته اين روايت در مورد حج واجب است.

همراهى مَحرم در سفر حج