35 ثبت نام و قرعه كشى

در مورد ثبت نام دو فرض مطرح است:

1. ولو ثبت نام براى چند سال است ليكن احتمال داردكه درسال نخست قرعه به نام فرد درآيد.

امام خمينى (قدس سره) در اين فرض فرمودهاند: «ثبت نام براى حج با احتمال حصول نوبت در سال اول، لازم است هرچند براى - مثلاً - پنج سال ثبت نام شود و با اين فرض، در صورت عدم ثبت نام، حج مستقر ميشود.» ¹2. از داوطلبان حج ثبت نام ميشود، ولى نوبت اعزام آنها بعد چند سال فرا ميرسد، آيا اگر كسى استطاعت مالى دارد، واجب است اقدام به ثبت نام كند و در نوبتِ چند ساله قرار گيرد؟ يا آنكه به دليل باز نبودن راه مستطيع نيست و ميتواند در مال خود تصرّف كند و خود را از استطاعت مالى خارج نمايد؟

طبق مبناى امامخمينى (قدس سره) در اين صورت ثبت نام لازم نيست و ميتواند در مال خود تصرفكند.

امروزه با توجه به درخواست و تقاضاى زياد ثبت نام براى حج و محدوديت اعزام، طبيعى است كه افراد ثبت نام شده ميبايست چند سال در انتظار به سر برند وگاهى قبل از آنكه نوبت آنها برسد فوت ميكنند، در اين صورت زمانى كه نوبت فرا برسد وظيفه چيست؟ امام خمينى در اين باره مى فرمايد:

«اگركسيكه براى حج ثبت نام نموده فوت نمايد، به هركدام از فرزندانش اجازۀ حج داده شود، اگر غير از باز بودن راه، شرايط ديگر استطاعت را دارا باشد و قبل از تحقّق استطاعت، براى آن حج اجير نشده باشد، استطاعت طريقى نيز حاصل شده و حج بر او واجب ميشود.» ²حج با نبود استطاعت

اگر شخصى بدون داشتن استطاعت مالى حج به جا آورد، آيا اين حج مستحبى كفايت از حج واجبِ بعد از استطاعت ميكند؟ مشهور ميگويند كفايت نميكند و بعد از اينكه مستطيع شد واجب است حج برود؛ زيرا ماهيّت حجّ مستحبى با ماهيّت حَجّۀ الاسلام دو چيز است و يك ماهيّت، كفايت از ماهيّت ديگر نميكند. پس اكر:

- شخصى مريض و ناتوان بود و حج بهجا آورد؛