34«الخامس من الشروط إمكان السفر، و هو يشتمل على الصحۀ، و تخليۀ السرب، و الاستمساك على الراحلۀ، و سعۀ الوقت لقطع المسافۀ» . ¹استطاعت طريقى

استطاعت طريقى، يكى ديگر از مسائل استطاعت است كه به آن استطاعت سربى هم ميگويند چون «سرب» به معناى طريق است.

اعتبار اين استطاعت مورد اتّفاق است و مراد از آن اين استكه مسير براى رسيدن به اعمال حج باز باشد و خطرى هم در راه نباشدكه جان و مال و عرض انسان را تهديد كند. پس اگر راه باز باشد ولى خطر هم وجود داشته باشد، مثل اين است كه راه بسته است.

امام خمينى \ سه صورت از عدم تخليۀ سرب را ذكر كرده، ميفرمايد:

«يشترط فى وجوب الحج. . . و الاستطاعۀ السربيۀ بأن لا يكون فى الطريق مانع لا يمكن معه الوصول إلى الميقات أو إلى تمام الاعمال و إلاّ لم يجب، و كذا لو كان خائفاً على نفسه أو بدنه أو عِرضه أو ماله و كان الطريق منحصراً فيه أو كان جميع الطرق كذلك و لو كان طريق الأبعد مأموناً يجب الذهاب منه، و لو كان الجميع مخوفاً لكن يمكنه الوصول إليه بالدوران فى بلاد بعيدۀ نائيۀ لا تعدّ طريقاً إليه لا يجب على الاقوى» . ²سه صورت از عدم تخليه سرب عبارتاند از:

الف: مسير منحصر است در يك راه و يا چندين راه كه همۀ آنها بسته است، در اين صورت، بى ترديد استطاعت سربى وجود ندارد.

ب: راه نزديك بسته است ولى راه دورتر امنيت دارد، در اين صورت شخص مستطيع است و بايد راه دور را انتخاب كند.

ج: راه نزديك و راه دور - هر دو - بسته است ليكن مسيرى وجود دارد كه عرف به آن را راه به حساب نميآورد و به اصطلاح دور دنيا چرخيدن است! آيا لازم است شخص اين راه را انتخاب كند در حالى كه پول هم دارد؟ امام خمينى (قدس سره) ميفرمايد: لازم نيست از چنين راهى به حج برود و دليل آن واضح است؛ چون استطاعت امرى عرفى است و عرف اين مسير را راه نميداند، به همين جهت شخص در اين صورت مستطيع نيست.