23روايت ذَريح مُحاربى از امام صادق (ع) نيز گوياى اهميت حج است:

«مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَحُجَّ حَجَّۀَ الإِسْلاَمِ لَمْ يَمْنَعْهُ مِنْ ذَلِكَ حَاجَۀٌ تُجْحِفُ بِهِ أَوْ مَرَضٌ لاَ يُطِيقُ فِيهِ الْحَجَّ أَوْ سُلْطَانٌ يَمْنَعُهُ فَلْيَمُتْ يَهُودِيّاً أَوْ نَصْرَانِيّاً» . ¹«اگر كسى بيآنكه عذرى داشته باشد، حج را ترك كند و در آن حال بميرد، يهودى يا نصرانى مرده است!»

روايت زير نيز شاهد ديگرى است بر اهتمام شارع به امر حج و در آن، امام صادق (ع) ميفرمايد: اگر سالى، خانۀ خدا حجگزار نداشت و افراد مستطيع يافت نشد، حكومت و حاكم اسلامى بايد با استفاده از بيت المال گروهى را به حج بفرستد:

«لَوْ عَطَّلَ النَّاسُ الْحَجَّ لَوَجَبَ عَلَى الإِمَامِ أَنْ يُجْبِرَهُمْ عَلَى الْحَجِّ إِنْ شَاءُوا وَ إِنْ أَبَوْا فَإِنَّ هَذَا الْبَيْتَ إِنَّمَا وُضِعَ لِلْحَجِّ» . ²«اگر مردم، حج را تعطيل كنند، بر پيشوا و زمامدار است كه مردم را بر انجام حج ناگزير سازد؛ آنان مايل باشند يا نباشند؛ چرا كه اين خانه، براى حج قرار داده شده است.»

حج، با تمام اهميتى كه دارد، تنها يكبار بر انسان واجب مى شود

امام خمينى (قدس سره) در بحث حج ميفرمايد:

«لا يجب الحجّ طول العمر فى أصل الشرع إلاَّ مَرّۀً واحدۀ» . ³قيد «اصل الشرع» در عبارت حضرت امام، به اين معنا است كه به عنوان اوّلى، حج تنها يك بار در طول عمر واجب ميشود. اما ممكن است به جهت نذر و مانندآن نيز واجب گردد.

اجماع علماى اسلام نيز بر اين است كه حج فقط يكبار در طول عمر واجب ميشود و تنها مخالف در اين مسأله، مرحوم شيخ صدوق (قدس سره) است كه ميفرمايد: كسى كه مستطيع است، هر سال بر او حج واجب ميشود، كه اين قول، شاذ و مخالف اجماع است.

مرحوم نجفى ميفرمايد:

« لايجب بأصل الشرع إلاّ مَرّۀً واحدۀً إجماعاً بقسميه. . .» ، «. . . فما عنالصدوق فيالعلل - من أن الذى اعتمده وأفتى به أنّ الحجّ على أهل الجدّۀ فى كلّ عام فريضۀ - واضح الضعف» . ⁴