39شمار مىآمدند، آمار دقيق نداريم، ليكن ابنالحاج، متنى را اشاره كرده كه مىتوان بهصورت تقريبى، از تعداد زنان وفرزندان بنىنضير اطلاعاتى بهدست آورد. نامبرده ضمن سخن دربارۀ تبعيد آنان از مدينه، آورده است: «آنها به خيبر سپس شام و حيره حركت كردند و زنان و كودكان و جز اينها را بر ششصد شتر سوار كرده بودند.» 1اين گفته، ما را بر اين باور مىرساند كه تعداد آنان نزديك به تعداد افراد بنىقينقاع بوده است.
چنين مشهور است كه تبعيد بنىنضير پيش از حادثۀ خندق اتفاق افتاده است و در آن هنگام تعداد مسلمانان بالغ بر سه هزار مرد بوده است. 2هنگامى كه پيامبر (ص) آنان را در محاصره قرار داد، عبداللهبن اُبىّ به بنىقينقاع پيغام داد كه آمادگى دارد با دو هزار نفر از مردان خود به قلعههاى آنان وارد شوند و در كنار آنان قرارگيرند. 3بهنظر مىرسد كه عبداللهبن اُبىقصد آن داشته با اين حركت، توازنى ميان دو نيرو بهوجود آورد تا با قدرت مسلمانان، كه به سه هزار مرد جنگى مىرسيد، برابرى نمايند.
اما دربارۀ ساير يهوديان، آگاهىهاى ديگرى نداريم جز آنكه آنها بيست و چند قبيله بودهاند. 4بهتر است اين سخن را بپذيريم كه امت يهود در يثرب تنها در سه اجتماع قبيلهاى بزرگ بوده كه شامل بنىقينقاع، بنىنضير وبنوقريظه مىشده است. البته دور از گمان نيستكه در معرض قرار دادن اين تعداد از قبايل يهود، آن هم با اين شمار فراوان، قصد آن داشتهاند كه خود را در گروههاى گوناگون بروز دهند و گستردگى و نفوذ قبايل خود را تنها به بنىقريظه، بنىقينقاع و يا بنىنضيركه به فرمان پيامبر خدا (ص) از مدينه اخراج گرديدند، محدود جلوه ندهند. از اين رو، چنين نتيجهگيرى مىشود كه درآن هنگام در مدينه يهوديان زيادى بودند و شمار فراوانى از آنان به اسلام گرويدند و پيوندى با جامعۀ مدينه بهوجود آوردند كه از آن پس، بخشى از نيرو و بنيان آن شناخته شدند. اين حقيقتى دور از گمان نيست؛ بهويژه آنكه در پيمانى كه پيامبر خدا (ص) پس از هجرت در مدينه نوشتند، از نام تعدادى از يهود، كه به تيرههاى اوس و خزرج منسوب بودند، ياد كرده است و آنها را در ميان امت، به همراه مؤمنان به شمار آوردهاند. 5يهوديان در يثرب در يك منطقه فرود نيامدند بلكه بهصورت پراكنده سكنى گزيدند.
سمهودى به نقل از ابنزباله اشاره به سكونتگاه يهود در مدينه كرده و گفته استكه همۀ آنان در زهره، كه بزرگترين دهكدۀ مدينه بهشمار مىآمده، سكونت اختيار كرده بودند.
بنىنضير در وادى مذينيب، واقع در منطقۀ عاليه فرود آمدند و سكونتگاههايى در آن براى خود ساختند. آنها نخستين افرادى بودند كه در عاليه، اقدام به حفر چندين چاه كردند و ثروتى از اين راه بهدست آوردند. 6سپس برخى از قبايل عرب بر آنها فرود آمده و با يكديگر همكارى كردند و قلعهها و خانههايى