77با غير مسلمانان است كه پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله در برخورد با پيروان اديان، جانب قانون و رفتار نيكو را در پيش مى‌گرفتند. در عين حال اعلام مى‌كردند كه رستگارى در گرو اعتقاد به اسلام و عمل صالح است. 1إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللّٰهِ اْلإِسْلاٰمُ. . . . 2
«دين در نزد خدا اسلام و (تسليم بودن در برابر حق) است.»
وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ اْلإِسْلاٰمِ دِيناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخٰاسِرِينَ. 3
«و هركس جز اسلام (و تسليم در برابر حق) آيينى براى خود انتخاب كند، از او پذيرفته نخواهد شد و او در آخرت از زيانكاران است.»
با اين وجود، دين اسلام جدا و بدون ارتباط با اديان گذشته نيست. رسالت اسلام مشتمل بر مبادى و اصول اديان پيشين بوده و آن چيزى است كه بشر كنونى تا روز قيامت بدان نياز دارد. از اصول اساسى اسلام تصديق اديان الهى و تمام پيروان پيشين است. 4شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ مٰا وَصّٰى بِهِ نُوحاً وَ الَّذِي أَوْحَيْنٰا إِلَيْكَ وَ مٰا وَصَّيْنٰا بِهِ إِبْرٰاهِيمَ وَ مُوسىٰ وَ عِيسىٰ. . . . 5
«آيينى را براى شما تشريع كرد كه به نوح توصيه كرده بود و آنچه را بر تو و حى مى‌فرستاديم و به ابراهيم و موسى و عيسى سفارش كرديم. . .»
دعوت اسلام به توحيد، دعوت تازه‌اى نيست، دعوت تمام پيامبران اولوا العزم است. نه تنها اصل توحيد، بلكه تمام اصول دعوت انبيا در مسائل بنيادى در همۀ اديان آسمانى يكى بوده است. از اين رو، پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله در سيرۀ عملى و در روابط خود با پيروان اهل كتاب، به اين اصول مشترك دعوت مى‌نمايد.
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلَّا اللّٰهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضاً أَرْبَاباً مِنْ دُونِ اللّٰهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ. 6
«بگو، اى‌اهل كتاب، بياييد به‌سوى سخنى كه ميان ما و شما يكسان است؛ كه جز خداوند يگانه را نپرستيم و چيزى را همتاى او قرار ندهيم، و بعضى از ما، بعضى ديگر را غير از خداى يگانه به خدايى نپذيرد. هرگاه (از اين دعوت) سرباز زنند، بگوييد: گواه باشيد كه ما مسلمانيم!»