42
2 - «توبه» و بازگشت از گناه
از جمله اعمال صالحى كه در آيات و رواياتِ فراوان، توصيه و ترغيب به انجام آن شده، «توبه» و بازگشت از گناه است. پروردگار كريم، در قرآن كريمش وعده داد كه توبه كنندگان را مى‌پذيرد و از گناهانشان مى‌گذرد، 1و آنان را دوست دارد و به آنان مهر مى‌ورزد. 2پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله نيز از خشنودى خداوند از توبه‌كنندگان خبر داد و فرمود:
«وَ لَيْسَ شَيْءٌ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ مِنْ مُؤْمِنٍ تَائِبٍ أَوْ مُؤْمِنَةٍ تَائِبَةٍ» . 3«نزد خداوند چيزى محبوب‌تر از مرد يا زن مؤمن توبه‌گر نيست.»
امام صادق عليه السلام نيز فرموده است: «خداوند به داوود پيامبر - كه بر پيامبر ما و خاندانش و بر او درود باد! - وحى فرستاد: اى داوود، هرگاه بندۀ مؤمن من گناهى كند و سپس از آن گناه برگشته، توبه نمايد و به هنگام ياد كردن از آن گناه از من شرم كند. او را بيامرزم و آن گناه را از ياد فرشتگان نگهبان اعمال ببرم و آن را به نيكى بدل كنم و از اين كار مرا باكى نيست كه من مهربان‌ترين مهربانانم.» 4زمانى مى‌رسد كه ثروتمندان امّت من براى تفريح به حج مى‌روند، و مردم عادى براى تجارت، و قاريان آن‌ها براى خودنمايى و كسب عنوان و اعتبار، و فقراى امت من براى تكدّى و گدايى به حج مشرف مى‌شوند
نكتۀ قابل توجه اين‌كه، حسن روى آوردن به توبه، محدود به زمان و مكان خاصّى نيست؛ توصيۀ پيشوايان معصوم عليهم السلام به گناهكاران اين است كه در انجام توبه شتاب كنند و از هرگونه تأخير در جهت تحقّق آن بپرهيزند.
على عليه السلام فرمود: «إِنْ قَارَفْتَ سَيِّئَةً فَعَجِّلْ مَحْوَهَا بِالتَّوْبَةِ» ؛ 5«هرگاه گناهى مرتكب شدى، با توبه در محو آن شتاب كن.»
امام جواد عليه السلام نيز مى‌فرمايد: «تَأْخِيرُ التَّوْبَةِ اغْتِرَارٌ وَ طُولُ التَّسْوِيفِ حَيْرَةٌ» ؛ 6«به تأخير افكندن توبه فريب و غفلت است و امروز و فردا كردن مايۀ حيرت و سرگشتگى.»