8مطاف، معبد و قبله و كانون توحيد و مأمن و ملجأ و تجلى‌گاه آيات الهى قرار داده شد. و فلسفۀ تعدادى از اعمال حج، به زندگى سراسر افتخار او بستگى دارد، به همين جهت نام ابراهيم و خاطرۀ او با تمام مراسم آميخته است؛ به‌طورى كه گفته مى‌شود حجّى كه بى ياد ابراهيم باشد ناتمام است.
در همين راستا، به پاس احترام و سپاس‌گزارى از تلاش‌ها و ايثارگرى‌هاى مخلصانۀ ابراهيم، محلّى در كنار خانۀ خدا به نام او قرار داده شد و در دو جاى قرآن از آن با عظمت ياد شد و هر ساله توسط صدها هزار مسلمان از چهرۀ ابراهيم پرده‌بردارى مى‌گردد و در كنار مقام ابراهيم به او اقتدا مى‌شود.
2 - راز انتساب كعبه و حج به ابراهيم
در مقدمه اشاره‌اى گذرا به مقام والاى ابراهيم شد. در اينجا يادآور مى‌شويم كه آن حضرت در ميان ملت‌ها داراى مقامى ويژه است و در نظر همۀ امت‌ها چهره‌اى محبوب دارد.
از اين رو هر گروهى سعى داشته و دارند تا خود را منتسب به ابراهيم بدانند و از اين رهگذر ارزشى براى خود كسب نمايند. چنان كه اهل كتاب (يهود و نصارى) همواره تلاش داشته‌اند تا خود را از طريق حضرت اسحاق به ابراهيم پيوند دهند و در نتيجه خودشان را از ذريۀ آن حضرت قلمداد كنند و بهشت را از آن خود بدانند و اعلان كنند كه:
لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلاّٰ مَنْ كٰانَ هُوداً أَوْ نَصٰارىٰ . 1حتى به مسلمانان خطاب كنند:
كُونُوا هُوداً أَوْ نَصٰارىٰ تَهْتَدُوا . 2از سوى ديگر، قريش و عرب جاهلى نيز كوشيده‌اند خودشان را از طريق حضرت اسماعيل به ابراهيم پيوند دهند و بر اين پيوند ببالند و از همين طريق رياست كعبه و عمارت مسجدالحرام را از آن خود مى‌دانستند و از اين رهگذر براى خود امتيازاتى را قائل بودند.
اما خداوند متعال در آيات مختلف، به مناسبت‌هاى متفاوت به منظور طرد ادعاها و افتخارات موهومشان متذكر اين مسأله شده و در مقابل اهل كتاب كه گفته بودند: كُونُوا هُوداً أَوْ نَصٰارىٰ تَهْتَدُوا . خطاب آمد: قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْرٰاهِيمَ حَنِيفاً وَ مٰا كٰانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ . 3اى پيامبر، در مقابل ياوه‌سرايى آن‌ها اعلان كن كه فقط دين حنيف ابراهيم در مسير