6
حج در آيينۀ ادب عرفانى
محمد شجاعى
از آثار گران‌سنگ عرفانى به زبان فارسى، كتاب «كشف المحجوب» است. نگارنده پس از گشت‌وگذارى كوتاه در لابه‌لاى برگ‌برگ اين كتابِ ارزشمند، گلواژه‌هاى عطرآگين حج را يافته و مقالۀ خود را به آن آراسته است.
«هُجويرى» ، نگارندۀ كتاب، از عارفان و نويسندگان برجستۀ قرن پنجم هجرى بوده و نام كامل او ابوالحسن، على بن عثمان بن ابى على الجُلّابى الهُجْويرى الغزنوى است.
وى معاصر دو تن از عرفاى نامدار همان قرن، به نام‌هاى شيخ ابوسعيد ابوالخير (357 - 440) و ابوالقاسم قشيرى (376 - 465) است.
تاريخ ولادت او معلوم نيست ليكن وفاتش چند ماه پس از وفات ابوالقاسم قشيرى (465) بوده است. وى در اواخر قرن چهارم هجرى در شهر غزنه به دنيا آمد. كودكى و نوجوانى خود را در جُلّاب و هجوير كه از محله‌هاى غزنه است سپرى كرد.
او به بسيارى از كشورها؛ از جمله عراق، شام، آذربايجان، خراسان، ماوراءالنهر، تركستان و هند سفر كرد و سرانجام به امر پير و مراد خود، در شهر لاهور، كه اكنون از ايالات پنجاب پاكستان است، اقامت گزيد. او هشت سال پايانى عمرِ خود را در اين سرزمين گذراند و با سلاح عشق و ايمان، مردم را با معارف روحبخش اسلام آشنا كرد و بذر محبت را در دل‌هاى آنان پاشيد؛ به‌گونه‌اى كه پس از قرن‌ها، هنوز مردم اين خطّه به او ارادتى خاص مى‌ورزند و به