26تهذيب نفس و صفاى درون، در ايفاى رسالت‌هاى فردى و اجتماعى توفيقات افزون‌ترى كسب نمايد.
از اين‌رو «حج» امرى واجب بر انسان‌هاى متمكن است تا مبادا اين تمكّن و برخوردارى، در زندگى اجتماعى براى آنان مايۀ تشخّص و تفاخر، خودنمايى و برترى‌طلبى، تمرّد و طغيان‌گرى باشد. و «حج» برنامۀ جامعى است براى زدودن همۀ آفات شخصيتى و ايمن شدن در برابر محرك‌هاى شيطانى. اگر به ديدۀ تأمل بر سير مناسك و اعمال «حج» و احكام آن، از آغاز تا پايان بنگريم، به نيكى در مى‌يابيم كه «حج» ، پالايش نفس از همۀ آسيب‌هاى روانى و كژ روى‌هاى اجتماعى و پردازش و پديدآورىِ شخصيتى است قابل اعتماد، مصون از هر فساد، متواضع و آرام، غالب و حاكم بر كشش‌هاى نفسانى و محرّك‌هاى اجتماعى، بى‌نياز از آزمندى‌ها، فزون‌خواهى‌ها و به دور از نشانه‌هاى خودنمايى و برترى‌جويى و عبدى است صالح و آزاده، حليم و امين در خانه و اجتماع، و «حاجى» چنين است.
ازاين‌رو، كسى كه به سفر عرشىِ «حج» مى‌انديشد، احساس مى‌كند كه به دنياى ديگرى عزيمت مى‌كند و مى‌بايد از وابستگى‌هاى دنيوى رها شود، از دغدغه‌هاى خاطر، نگرانى‌ها و اضطرابات حاصل از پيوندهاى اجتماعى و تعامل و دادوستدهاى بين فردى آزاد گردد تا با دلى آرام و قلبى مطمئن راحلِ ديار توحيد شود.
لذا نزد اين و آن مى‌رود و از خويشان و ياران، همسايگان و همشهريان و همكاران و همقطاران، حلاليت مى‌طلبد و از رفتار ناخوشايندى كه احتمالاً با برخى از آنان در شرايط و موقعيت خاصى داشته و از غيبتى كه نموده است، عذرخواهى مى‌كند و با اين كار، كدورت‌ها و غبارها را مى‌شويد.
اگر تموّل و تمكّن با تزكيه و تهذيب همراه نباشد، مى‌تواند زمينه‌اى براى تمرّد و طغيان شود.
همچنين تلاش مى‌كند قبل از سفر، همۀ ديون شرعى و قانونى خود را بپردازد و تصوير روشنى از وضع مالى و تسويه حساب‌ها و تعهّدات اخلاقى و اجتماعى خود ترسيم نمايد و به خانواده و وصىّ خود ارائه كند؛ چراكه «حج» سفرى نيست كه بى‌توجه به وضعيت گذشته و حال و غافل از حلال‌ها و حرام‌ها، رضامندى‌ها و