16
6. حلق و تقصير
لزوم حلق يا تقصير و خروج از احرام پس از انجام مراسم قربانى:
وَ أَذِّنْ فِي النّٰاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجٰالاً. . .
لِيَشْهَدُوا مَنٰافِعَ لَهُمْ وَ يَذْكُرُوا اسْمَ اللّٰهِ فِي أَيّٰامٍ مَعْلُومٰاتٍ عَلىٰ مٰا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ اْلأَنْعٰامِ. . . ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ. . . . (حج: 27، 28 و 29)
افزون بر روايت ياد شده، شمارى از مفسّران «قضاء تفث» (به معناى برطرف كردن آلودگيها) را كنايه از خروج از احرام (با انجام حلق يا تقصير) دانسته‌اند.
(نك: مجمع‌البيان؛ الميزان، ذيل آيه)
جواز تأخير حلق يا تقصير پس از قربانى:
. . . ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ. . . . (حج: 29)
«ثُمَّ» بيانگر جواز تأخير است.
7. طواف
وجوب طواف خانۀ خدا (طواف زيارت) پس از حلق و تقصير:
ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ. . . وَ لْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ . (حج: 29)
در مجمع‌البيان، از بعضى مفسران نقل شده كه گفته‌اند مقصود از طواف در آيۀ فوق، طواف زيارت است؛ (طوافى كه پس از باز گشت از منا واجب مى‌باشد) .
طواف در عصر جاهليت
طواف خانۀ خدا بدون هيچ لباس و پوشش، توسط مردان و زنان مشرك در روزگار جاهليت:
وَ إِذٰا فَعَلُوا فٰاحِشَةً قٰالُوا وَجَدْنٰا عَلَيْهٰا آبٰاءَنٰا وَ اللّٰهُ أَمَرَنٰا . (اعراف: 28)
جمعى از مفسران گفته‌اند: اين سخن خدا (وَ إِذٰا فَعَلُوا فٰاحِشَةً) اشاره است به رسم مردم جاهليت كه با حالت برهنه طواف مى‌كردند و مى‌گفتند: ما همانگونه كه از مادرانمان متولّد شديم، طواف مى‌كنيم و در لباسهايى كه در آن مرتكب گناه شده‌ايم طواف نمى‌كنيم
(الميزان، ذيل آيه)
8. نماز طواف
نماز طواف از واجبات و مناسك حج:
. . . وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقٰامِ إِبْرٰاهِيمَ مُصَلًّى. . . . (بقره: 125)
طبق روايت نقل شده از امام صادق عليه السلام، مقصود از «وَ اتَّخِذُوا» نماز طواف است (مجمع البيان، ذيل آيه)