27 فَإِذٰا قَضَيْتُمْ مَنٰاسِكَكُمْ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ كَذِكْرِكُمْ آبٰاءَكُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِكْراً. . . وَ اذْكُرُوا اللّٰهَ فِي أَيّٰامٍ مَعْدُودٰاتٍ. . . . بقره: 203 - 199، 198

وَ أَذِّنْ فِي النّٰاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجٰالاً. . . لِيَشْهَدُوا مَنٰافِعَ لَهُمْ وَ يَذْكُرُوا اسْمَ اللّٰهِ فِي أَيّٰامٍ مَعْلُومٰاتٍ. . . وَ الْبُدْنَ جَعَلْنٰاهٰا لَكُمْ مِنْ شَعٰائِرِ اللّٰهِ لَكُمْ فِيهٰا خَيْرٌ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللّٰهِ عَلَيْهٰا. . . . حج: 27 و 28 و 36

لزوم ذكر و ياد خدا در حج بر اساس دستور و تعليم خداوند:

. . . فَإِذٰا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفٰاتٍ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرٰامِ وَ اذْكُرُوهُ كَمٰا هَدٰاكُمْ. . . . بقره: 198

جهل و نادانى مردم پيش از اسلام نسبت به كيفيت ذكر خدا در حج:

. . . فَإِذٰا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفٰاتٍ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرٰامِ وَ اذْكُرُوهُ كَمٰا هَدٰاكُمْ وَ إِنْ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الضّٰالِّينَ . بقره: 198

رهبرى در حج

لزوم انجام مراسم حج با محوريت رهبر الهى:

وَ أَذِّنْ فِي النّٰاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ. . . . حج: 27

اينكه خداوند فرمود: «مردم از پياده و سواره بر تو (ابراهيم) وارد خواهند شد» ، مى‌تواند متضمّن دستورى باشد به مردم كه بايد ابتدا به زيارت رهبر الهى بشتابند و با محوريت او حج انجام دهند.

لزوم ديدار با رهبر الهى در موسم حج:

وَ أَذِّنْ فِي النّٰاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ. . . . حج: 27

اين برداشت، با توجه به توضيح پيشين و اين سخن امام باقر عليه السلام است كه فرمود:

«تماميت و كمال حج، ملاقات كردن با امام است.»

. . . ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ . حج: 29

در روايتى از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه فرمود: . . . ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ ملاقات با امام عليه السلام است. ¹