24
بذي فيوضِ اللّٰه منه استنزلتْ
اسرار رمى
از جمله اسرار رمى، آن است كه سالك غير از او - جلّ و علا - ديگرى را طلب نكند؛ چرا كه غير از او، چه كسى است كه عاقل باشد و خير خود را نخواهد، به‌خصوص اگر مدّعى علم و محبّت به خدا باشد. كسى كه او را طلب كند، در امنيت و هدايت است و كسى كه از او بگريزد، مغبون است و چه غبنى بالاتر از آن!
جمرات سه‌گانه، همان نفوس سه‌گانۀ امارّه و مسوّله و لوّامه است. نفس امّاره بدترين آنها.
پس از آن، نفس مسولّه است كه زخارف دنيا را در نظر انسان زيبا و باطل را حق جلوه مى‌دهد. سپس نفس لوّامه كه انسان را بر ارتكاب باطل سرزنش مى‌كند و نسبت به آن دو، بهتر است، كه خداوند بدان سوگند ياد كرده: وَ لاٰ أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوّٰامَةِ 1فحشا و منكر و بغى نيز از آثار اين سه نفس است كه ضدّ سر و روح و قلب و معرفت و علم و عدل‌اند.
رمى جمرات سه‌گانه، در حقيقت رمى نفوس سه‌گانه است و اينكه در روز عيد فقط جمرۀ قصوى رمى مى‌شود، بدين خاطر است كه وقتى جمرۀ بزرگتر و نفس شرورتر رمى شد، در حقيقت آن دو نيز رمى شده‌اند.
يعنى در واقع، رؤوس و سران عقايد باطل رمى مى‌شوند؛ چرا كه مثل سنگ جامد بى‌فايده‌اند و بر سالك است كه صاحبان و بنيان‌گذاران اين عقايد را رمى نمايد. شايد برداشتن هفتاد و دو سنگريزه - بنابر قولى - اشاره به هفتاد و دو فرقه باشد.