13يعنى خطا و انحراف فيزيكى محدود و قابل جبران است ولى انحراف معنوى و نفسانى نامحدود و جبران كردنش بسيار سخت مىباشد.
مولوى در اين خصوص به پليدى و نجاست مادّى و روحى مثل زده و گفته است:
نجاست ظاهرى را با آب مىتوان پاك كرد. امّا نجاست باطنى را با هفت دريا نمىشود طاهر ساخت. بوى آزار دهندۀ نجاست ظاهرى چند قدم بيشتر نمىرود ولى نجاست باطنى بوى پليدش هزاران كيلومتر دورتر از خود را مىآزارد. از اينرو، آنانكه كورى ظاهرى دارند انحرافشان محدود است ولى آنان كه كور دل هستند و باطنشان نابيناست، هدايت نمىشوند. 1سعى
سعى ميان صفا و مروه، از اعمالى است كه بعد از طواف انجام مىشود. بانىِ تشريع اين عمل، به عنواچن يكى از مناسك حج، هاجر، همسر ابراهيم و مادر اسماعيل است؛ او كه به امر الهى و به صلاحديد شوهرش با فرزند صغير خود در دل بيابان بى آب و علف قرار گرفت، آنگاه كه تشنگى به مادر و فرزند غلبه كرد، از دور سرابى را آب پنداشت و هروله كنان به سوى آن رفت تا آبى بيابد ليكن وقتى بدانجا رسيد، دانست كه آنچه ديده، سراب بوده است نه آب. اين ماجرا هفت بار تكرار شد و عاقبتالأمر آنچه را كه به دنبالش هفت مرتبه مسافتى را طى كرده بود، در زير پاهاى فرزندش يافت. از اينرو خداوند سبحان، عمل اين زن پاكباخته و به امر پروردگار ساخته را منسكى از مناسك حج قرار داد تا همۀ مسلمانان تا قيامت به پاس احترام به مقام شامخ چنين مادرى و به حكم الهى، اعمال وى را تكرار كنند. خداوند سبحان بدين طريق نام هاجر را جاودانه ساخت و او را در پيروى از خود و پيامبرش الگوى همۀ انسانها قرار داد.
استفادۀ عرفانى كه محيىالدين عربى از اين ماجرا مىكند، اين است كه راه كمال تنها براى مردان هموار نيست، بلكه براى زنان نيز همانند مردان راه باز است. از اينرو، در دين اسلام زن علاوه بر ارزش خاص خود، مىتواند اصل و منشأ تشريع باشد؛ همانگونه كه حضرت هاجر اصل و منشأ حكم سعى، در مناسك حج شده است. 2چون حضرت هاجر اين مسير را هروله كنان طى كرد، حاجيان نيز بايد چنان طى